نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی پاتلا که به نام “زانوی دونده” نیز شناخته می‌شود، در اثر نرم شدن غضروف کاسه زانو بروز پیدا می‌کند. این عارضه عموماً در بین ورزشکاران رایج است. گاهی اوقات استراحت کافی می‌تواند سبب بهبودی شود؛ اما در موارد حادتر، نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری دارد. با ما در این مقاله همراه شوید تا با هرآنچه لازم است درباره این بیماری بدانید آشنا شوید.
کندرومالاسی پاتلا چیست؟
کاسه زانو در جلوی مفصل زانو قرار دارد. هنگامی که زانو خم می‌شود، قسمت پشتی کاسه آن روی غضروف استخوان ران، یا خود استخوان، در زانو می‌لغزد. تاندون‌ها و رباط‌ها کاسه زانو را به استخوان ساق پا و عضله ران متصل می‌کنند. هنگامی که هر یک از این اجزا به درستی حرکت نکند، می‌تواند باعث ساییده شدن کاسه زانو به استخوان ران شود. این مالش غیرطبیعی منجر به نرمی کشکک زانو خواهد شد.
چه فاکتورهایی ریسک نرمی کشکک زانو را افزایش می‌دهند؟
عوامل مختلفی وجود دارند که ممکن است خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو را افزایش دهند.
سن
نوجوانان و جوانان در معرض خطر بیشتری در ابتلا به این بیماری هستند. در طول رشد، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها به سرعت رشد می‌کنند و در نتیجه ممکن است سبب عدم تعادل کوتاه مدت ماهیچه‌ها شود.
جنسیت
زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به زانوی دونده هستند، زیرا آنها معمولاً دارای توده عضلانی کمتری نسبت به مردان می‌باشند. این امر می‌تواند باعث ایجاد موقعیت غیر طبیعی زانو و همچنین فشار جانبی بیشتر بر روی کاسه زانو شود.
کف پای صاف
یکی دیگر از عوامل کف پای صاف است. داشتن کف پای صاف ممکن است فشار بیشتری به مفاصل زانو وارد کند. زیرا در صورت نبود فرورفتگی‌های مناسب در کف پا، فشار بر روی زانو و کمر بیشتر خواهد شد.
مصدومیت‌های پیشین
مصدومیت یا هرگونه مشکل در زانو نیز می‌تواند سبب بروز این عارضه شوند. آسیب قبلی به کاسه زانو، مانند دررفتگی، می‌تواند خطر ابتلا به نرمی کشکک را افزایش دهد.
سطح فعالیت زیاد
اگر سطح فعالیت بالایی دارید یا ورزش حرفه‌ای انجام می‌دهید که به مفاصل زانو فشار وارد می‌کند، می‌تواند ریسک بروز مشکلات زانو را افزایش دهد.
آرتروز
زانوی دونده همچنین می‌تواند نشانه‌ای از آرتروز باشد، وضعیتی که باعث التهاب مفصل و بافت آن می‌شود. التهاب مانع از عملکرد صحیح کاسه زانو خواهد شد.
همچنین بخوانید: تمرینات مفید برای بهبود آرتروز
علائم نرمی کشکک زانو
کندرومالاسی کشکک معمولاً به صورت درد در ناحیه زانو ظاهر می‌شود که به عنوان درد زانوی دونده شناخته می‌شود. ممکن است هنگام خم کردن یا صاف کردن زانوی خود احساس ساییدن یا ترک خوردن داشته باشید. درد همچنین ممکن است پس از نشستن طولانی مدت یا در حین فعالیت‌هایی که فشار شدیدی به زانوها وارد می‌کند، مانند ایستادن طولانی مدت یا ورزش، وخیم‌تر شود.
اگر چنین دردی را احساس می‌کنید و پس از چند روز بهبود پیدا نکرد، به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
دلایل بروز نرمی کشکک زانو
همان‌طور که گفته شد مالش غیرطبیعی در قسمت زانو سبب این عارضه خواهد شد. حرکت نامناسب کاسه زانو ممکن است ناشی از:
- ارتباط نامناسب و ضعیف که ممکم است به دلیل یک بیماری مادرزادی باشد.
- عضلات همسترینگ و چهار سر ران ضعیف (به ترتیب عضلات پشت و جلوی ران)
- عدم تعادل عضلانی بین عضلات بیرون و داخل ران
- فعالیت زیاد در مفاصل زانو، مانند دویدن، اسکی یا پرش
- آسیب یا ضربه مستقیم به کاسه زانو
هر آنچه که باید در مورد علت خالی کردن زانو بدانید!
راه‌های تشخیص نرمی کشکک زانو
پس از مراجعه به مرکز درمانی، پزشک به دنبال نواحی تورم یا حساسیت در زانوی بیمار خواهد بود. او همچنین ممکن است بررسی کند که چگونه کاسه زانو با استخوان ران هماهنگ می‌شود. ناهماهنگی در این مورد، می‌تواند نشان دهنده نرمی کشکک باشد. پزشک ممکن است برای تعیین حساسیت و شدت کاسه زانو از فشار مقاومتی استفاده کند. پس از آن، هر یک از آزمایشات زیر جهت معاینات بیشتر و درجه بندی عارضه انجام می‌شود:
- اشعه ایکس: برای نشان دادن آسیب استخوان یا علائم ناهماهنگی
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): جهت بررسی سایش و پارگی غضروف
- معاینه آرتروسکوپی: یک روش کم تهاجمی برای نمایش داخل زانو که شامل قرار دادن آندوسکوپ و دوربین در مفصل زانو است.
درجه بندی نرمی کشکک زانو
چهار درجه وجود دارد که براساس تشخیص‌های انجام شده تعیین می‌شود.
- درجه یک: نشان دهنده نرم شدن غضروف در ناحیه زانو است.
- درجه دو: نشان دهنده نرم شدن غضروف همراه با ویژگی‌های غیر طبیعی در سطح آن است. این مورد معمولاً شروع فرسایش بافت را نشان می‌دهد.
- درجه سه: نازک شدن غضروف همراه با زوال بافت را نشان می‌دهد.
- درجه چهار: شدیدترین درجه است و نشان دهنده آسیب به استخوان و بخش قابل توجهی از غضروف تخریب شده است. این امر به این معنی است که احتمالاً مالش استخوان به استخوان در زانو رخ می‌دهد.
درمان نرمی کشکک زانو
هدف از درمان، کاهش فشار بر روی کاسه زانو و مفاصل است. آسیب غضروفی که منجر به زانوی دونده می‌شود اغلب می‌تواند با استراحت کافی خود به خود از بین رود. پزشک ممکن است چندین هفته داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن را برای کاهش التهاب اطراف مفصل تجویز نماید. اگر تورم، حساسیت و درد باقی بماند، گزینه‌های درمانی زیر ممکن است بررسی شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی با تمرکز بر تقویت عضلات چهار سر ران، همسترینگ، عضلات بیرونی و داخلی را می‌تواند به بهبود قدرت و تعادل عضلانی کمک کند. تعادل عضلانی در نتیجه، سبب جلوگیری از انحراف زانو خواهد شد. معمولاً تمریناتی که فشار وزن بدن را کم می‌کنند، مانند شنا توصیه می‌شوند. علاوه بر این، تمرینات “ایزومتریک” که شامل انقباض و انبساط عضلات زانو است می‌تواند به حفظ توده عضلانی کمک کند.
عمل جراحی
جراحی آرتروسکوپی ممکن است برای بررسی مفصل و تعیین ناهماهنگی زانو ضروری باشد. این جراحی شامل قرار دادن دوربین از طریق یک برش کوچک در مفصل زانو است. این عمل شامل بریدن برخی از رباط‌های زانو جهت کاهش تنش و امکان حرکت بیشتر است. سایر گزینه‌های جراحی ممکن است شامل صاف کردن کاسه زانو، کاشت پیوند غضروف، یا جابه‌جایی محل قرار دادن عضله ران باشد.
روش‌های پیشگیری از کندرومالاسی پاتلا
شما می‌توانید با پیروی از این موارد زیر خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو را کاهش دهید:
- از فشار مکرر به کاسه زانو خودداری کنید.
- اگر مجبورید زمانی را روی زانوهای خود بنشینید، از زانوبند استفاده کنید.
- تعادل عضلانی را با تقویت عضلات چهار سر ران، همسترینگ و عضلات ران تشکیل دهید.
- کفش‌هایی بپوشید که با افزایش قوس کف پای صاف را اصلاح کند. این امر فشار وارد شده به زانوها را کاهش می‌دهد و ممکن است کاسه زانو را مجدداً تنظیم نماید.
- همچنین، وزن زیاد بدن ممکن است به زانوهای شما فشار وارد کند. حفظ تناسب اندام می‌تواند به کاهش فشار از روی زانوها و سایر مفاصل کمک کند. با کاهش مصرف قند و چربی، مصرف زیاد سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل و همچنین ورزش حداقل ۳۰ دقیقه در روز اقداماتی را برای کاهش وزن انجام دهید.
کلام آخر
نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی پاتلا در اثر آسیب و ضربات زیاد و ناگهانی به زانو ایجاد می‌شود. این موضوع ممکن است در هر سنی اتفاق افتد، درنتیجه آگاهی از علائم و عوامل بروز آن حیاتی است.