مفصل زانو، یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که از آن برای انجام فعالیت‌های روزانه و حرکت بهره می‌بریم. با گذشت زمان و به علت عواملی مانند: آسیب، سن، آرتروز و التهاب، مفصل زانو ممکن است آسیب ببیند و عملکرد آن کاهش یابد. در این مواقع، جراحی تعویض مفصل زانو به شما امکان بازیابی حرکت، کاهش درد و بهبود عملکرد روزمره را می‌دهد. برای آشنا شدن با جرای برای تعویض مفصل زانو، تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
انواع جراحی تعویض مفصل زانو
تعویض مفصل زانو می‌تواند به دو شکل کامل و جزئی انجام شود. تعویض مفصل زانو کامل و جزئی دارای تفاوت‌هایی است و توصیه می‌شود که جراح مشاور، بر اساس شرایط خاص فرد تصمیم نهایی را بگیرد.
تعویض کامل زانو
در این نوع تعویض زانو، مفصل زانو به طور کامل جایگزین می‌شود. در این جراحی، سطح آرتیکولاسیون در سه ناحیه مفصل زانو (داخلی، بیرونی و زیر کاسه زانو) جایگزین می‌شود. این روش معمولاً در مواردی که تمامی ناحیه‌های مفصل زانو آسیب دیده است و مفصل زانو به طور کامل نیاز به تعویض دارد، استفاده می‌شود.
تعویض جزئی زانو
در تعویض جزئی زانو، فقط بخشی از مفصل زانو جایگزین می‌شود. این روش معمولاً در مواردی که فقط یک یا دو ناحیه از مفصل زانو آسیب دیده است و بقیه قسمت‌های مفصل زانو سالم هستند، استفاده می‌شود. تعویض جزئی زانو می‌تواند برای برخی بیماران مناسب باشد، زیرا نیاز به برش و پیچاندن کمتری دارد و بازسازی زودتری دارد. همچنین، زمان بازیابی پس از جراحی نیز معمولاً کوتاه‌تر است.
کاربرد تعویض مفصل زانو
اگر علائم شدیدی دارید که پس از انجام درمان‌های غیرجراحی بهبود نمی‌یابند، ممکن است یک پزشک جایگزین زانو را توصیه کند، از جمله:
- درد مفاصل
- سفتی، سختی
- مشکل در حرکت زانو
- تورم
آرتریت، شایع‌ترین بیماری است که باعث می‌شود افراد به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز داشته باشند. اکثر افرادی که تعویض مفصل زانو را انتخاب می کنند، آرتروز دارند. همچنین، برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است به آن نیز، نیاز داشته باشند. به ندرت اتفاق می‌افتد، اما در صورتی که شکستگی استخوان در زانوی خود را تجربه کرده‌اید که باعث آرتریت پس از سانحه می‌شود، ممکن است این جراحی نیاز پیدا کنید.
در مورد استئونکروز زانو بیش‌تر بخوانید!
جراحی تعویض مغصل زانو چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو، می‌تواند به تسکین درد و بازیابی عملکرد زانوهایی که به شدت آسیب دیده‌اند، کمک کند. در این فرآیند، استخوان و غضروف آسیب دیده در مفصل برداشته می‌شود و پروتز با آلیاژهای فلزی خاص و سایر اجزا جایگزین می‌شود. هدف از جراحی پروتز که در مفصل زانو اعمال می‌شود، ایجاد دامنه حرکتی بدون درد در مفصل زانو و تضمین بالاترین کیفیت زندگی روزمره است.
چه کسانی باید پروتز زانو داشته باشند؟
ترجیحاً در صورتی که بیمار بالای ۶۵ سال سن داشته باشد، استفاده از پروتز توصیه می‌شود. در برخی از بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید می‌توان پروتز را در سنین پایین‌تر تجویز کرد.
پروتز زانو در چه بیماری‌هایی اعمال می‌شود؟
پروتز زانو در بیماران مبتلا به سایش مفصل پیشرفته اعمال می‌شود. ساییدگی غضروف وضعیتی است که در بین مردم به کلسیفیکاسیون معروف است. انتهای استخوان‌ها با غضروف پوشیده شده است که بافتی سخت، صاف و براق است. با افزایش سن، عفونت، تروما، بیماری‌های روماتیسمی، سایش بافت غضروفی را می‌توان تجربه کرد. کلسیفیکاسیون به عنوان مالش استخوان‌ها به همراه سایش یا پارگی ساختار غضروف تعریف می‌شود. دلایل زیادی برای سایش مفصل وجود دارد.
- پروتز زانو را می‌توان در بیماری‌های قبلی مرتبط با روماتیسم مانند آرتریت روماتوئید استفاده کرد.
- شکستگی‌های گذشته که مفصل را مختل می‌کند.
- درمان پروتز زانو را می‌توان در خراشیدگی غضروف ناشی از زوال مفصل به دلیل عفونت‌های قبلی اعمال کرد.
پروتز زانو را می‌توان در بیمارانی که با درمان‌های دیگر (فیزیوتراپی، تزریق داخل مفصلی، پی آر پی، سلول‌های بنیادی) به نتیجه نمی‌رسند برای مشکلاتی مانند درد ناشی از ساییدگی غضروف زانو، محدودیت حرکت و اصطکاک اعمال کرد.
مراحل درمان تعویض مفصل زانو
اول از همه، تعویض زانو باید برای بیمارانی اعمال شود که از روش‌های درمانی غیر پروتز (دارویی، فیزیوتراپی و …) استفاده نمی‌کنند. در رادیوگرافی ، زانو همه چیز به خوبی دیده می‌شود. وجود پوسیدگی دندان، زخم یا هر عفونت دیگری در بدن قبل از عمل باید به دقت بررسی شود و در صورت وجود، درمان آن بسیار مهم است. این عمل را می‌توان با بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام داد. اگرچه مدت زمان عمل بسته به بیمار متفاوت است، اما حدود ۱ ساعت طول می‌کشد. روز بعد بیمار می‌تواند نیازهای شخصی خود را با عصا برطرف کند.
خطرات جراحی تعویض مفصل زانو
خطرات جراحی تعویض مفصل زانو در مراحل اولیه و در طول درمان جراحی وجود دارد. علاوه بر این، آسیب عروق خونی و عصبی موقت یا دائمی ممکن است در حین استفاده در زمینه جراحی در ناحیه ایجاد شود. عفونت، مهمترین عارضه بعد از عمل است. این مهمترین عارضه‌ای است که بر بقای پروتز تأثیر می‌گذارد. با توجه به کانون‌های عفونت و مراقبت دقیق از زخم قبل از عمل به راحتی می‌توان از این امر جلوگیری کرد. یکی دیگر از عوارض دیررس، شل شدن پروتز است. برای بیمار، کاهش وزن و انجام تمرینات منظم زانو برای جلوگیری از آرامش بسیار مهم است.
در مورد جراحی مجدد تعویض مفصل زانو بیش‌تر بخوانید!
نحوه عمل تعویض مفصل زانو
در حین جراحی زانو، قسمت‌های آسیب دیده استخوان‌های زانو برداشته شده و ایمپلنت‌های فلزی و پلاستیکی در جهت مناسب به سطح زانو چسبانده شده و پوشانده می‌شوند. می‌توان عملیات‌های انجام شده در حین عمل جراحی زانو را به شرح زیر فهرست کرد:
- یک کانول کوچک در دست یا بازوی شما قرار می‌گیرد. از این کانول برای دادن آنتی بیوتیک و سایر داروها در حین جراحی استفاده می‌شود.
- پس از شروع اثر مسکن، زانوی شما با محلول خاصی استریل می‌شود.
- فرآیند پوشش سطوح مفصل زانو معمولاً ۱ ساعت طول می‌کشد.
- ایمپلنت‌ها به استخوان‌ها متصل می‌شوند. رباط‌های اطراف زانو برای اطمینان از عملکرد بهینه زانو باید تنظیم شوند.
- ابتدا پروتزهای موقت اعمال می‌شود. سپس پروتزهای واقعی متصل می‌شوند.
- اگر جراح از تناسب و عملکرد ایمپلنت‌ها راضی باشد، برش بسته می‌شود.
- یک لوله مخصوص (درن) در زخم قرار داده می‌شود تا مایعات طبیعی را از بدن خارج کند.
- یک پانسمان استریل اعمال می‌شود. یک باند الاستیک از پا تا کشاله ران پیچیده می‌شود. زانوی شما برای چند روز حساس است.
- شما در تمام مراحل جراحی تعویض زانو، تحت نظارت پزشک و پرستار خواهید بود.
مراقبت بعد از جراحی
نکات مهمی وجود دارد که بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل زانو قرار گرفته‌اند باید به آنها توجه کنند. این موارد را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:
- در صورت مواجهه با هر گونه عفونت، مشورت با پزشک ضروری است.
- معاینات و درمان های دندانپزشکی نباید قطع شود.
- باید از ورزش‌های سنگین پرهیز کرد.
- از پیاده روی طولانی، کوهنوردی و پریدن که مفاصل زانو را تحت فشار قرار می‌دهد باید خودداری کرد.
- مفاصل زانو باید از آسیب‌هایی مانند زمین خوردن، ضربه و تصادف محافظت شوند.
- سلامت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها باید حفظ شود. رژیم غذایی باید به گونه‌ای ایجاد شود که سلامت استخوان‌ها را تقویت کند.
- برنامه‌های ورزشی توصیه شده توسط پزشک نباید قطع شود.
پس از جراحی تعویض مفصل زانو، کیفیت زندگی بیمار افزایش می‌یابد. مشکلاتی مانند احساس درد و محدودیت حرکت ناپدید خواهند شد. به همین دلیل نکاتی که توسط پزشک توصیه می‌شوند باید رعایت شوند.
راه‌های پیشگیری از عفونت بعد از جراحی
پس از جراحی تعویض زانو، توصیه‌های زیادی وجود دارد که باید اجرا شود. اجرای این توصیه‌ها هم برای کوتاه شدن روند بهبودی و هم برای افزایش طول عمر پروتز از اهمیت بالایی برخوردار است. بزرگترین عامل خطر پس از جراحی تعویض مفصل زانو عفونت است. قرار گرفتن هر قسمت از بدن در معرض عفونت باعث آسیب جدی به پروتز زانو می‌شود. راه‌های پیشگیری از عفونت را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:
- قبل از عمل، معاینات پزشکی نباید قطع شود و در صورت بروز عفونت باید درمان شود.
- بهداشت دست و پا باید مورد توجه قرار گیرد.
- مراقبت از ناخن باید مورد توجه قرار گیرد.
توانبخشی بعد از جراحی
مفاصل زانو پس از جراحی تعویض زانو تا حدی استحکام خود را از دست می‌دهند. در عین حال، زمان مشخصی برای جوش خوردن پروتز کاشته شده با بافت استخوانی مورد نیاز است. به همین دلیل، به ویژه در دوره پس از عمل، برنامه‌های فیزیوتراپی و توانبخشی به منظور بازیابی تحرک بیمار و رهایی از احساس درد انجام می‌شود. در این فرآیند، رژیم غذایی سالم بیمار، حفاظت از ناحیه عمل در برابر حوادث آسیب زا مانند ضربه، افتادن یا ضربه خوردن و همچنین اجتناب از ورزش‌های سنگین و حرکات نامطلوب ضروری است.
در مورد هزینه تعویض مفصل زانو بیش‌تر بخوانید!