مفصل‌ها عامل ارتباط استخوان‌ها با یک دیگر هستند و سلامت آن‌ها نقش مهمی در فعالیت‌های فیزیکی دارد. یکی از بیماری‌های مرتبط با مفاصل استئوکندریت دیسکان نام دارد که منجر به درد شدید و عدم توانایی حرکت مفصل آسیب دیده می‌شود. با ما در این مقاله همراه باشید تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرده و در صورت وقوع، آن را به موقع درمان نمایید.
استئوکندریت دیسکان چیست؟
استئوکندریت دیسکان یک عارضه‌ی مفصلی است که در آن استخوان زیر غضروف مفصل به علت عدم خون‌رسانی از بین می‌رود. در نتیجه استخوان و غضروف به مرور شل شده و دامنه حرکتی مفصل را کم می‌کند. این بیماری عموماً در بین کودکان و نوجوانان شایع است و می‌تواند در اثر ضربه به مفصل به وجود آید. نرخ بروز استئوکندریت دیسکان در زانو بیشتر است؛ اما ممکن است در آرنج، مچ پا و یا دیگر مفاصل اتفاق افتد.
علائم استئوکندریت دیسکان
متخصصان درجه این بیماری را براساس شدت آسیب و اینکه مفصل و زانو در محل خود باقی‌مانده‌اند یا خیر، تعیین می‌کنند. در صورتی که این دو تغییر خاصی نداشته باشند ممکن است علائم کمی را مشاهده کنید. همچنین در کودکان که رشد استخوان سریع است، ممکن است استئوکندریت دیسکان پس از مدتی خود به خود درمان شود. برخی از علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- درد: شایع‌ترین نشانه استئوکندریت دیسکان احساس درد در مفاصل به هنگام انجام فعالیت‌های فیزیکی مانند بالا رفتن از پله‌ها و پرش است.
- تورم و حساسیت: در اثر ضربه و آسیب به مفصل، پوست اطراف آن متورم شده و قرمز می‌شود.
- قفل شدن مفصل: در صورتی که مفصل جدا شده بین دو استخوان گیر کند حرکت دادن آن اندام سخت و یا غیرممکن خواهد شد.
- کاهش دامنه حرکتی: گاهی ممکن است پس از درمان مفصل آسیب دیده نتوانید به طور کامل استخوان مورد نظر را حرکت دهید.
عوامل ایجاد کننده استئوکندریت دیسکان
علت دقیق بروز استئوکندریت دیسکان به طور کامل مشخص نیست. کاهش جریان خونی به استخوان ممکن است در اثر ضربات اتفاق افتد. آسیب‌های کوچک و متداوم به مفصل در طی زمان احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر می‌کنند. همچنین برخی افراد به طور ژنتیکی مفصل‌های حساس‌تری داشته و در نتیجه لازم است مراقبت‌های بیشتری را رعایت کنند. گاهی به دلیل تغییرات ژنتیکی، پروتئین مسئول تولید غضروف (آگرکان) به درستی کار نمی‌کند. در این حالت غضروف به طور کامل تشکیل نمی‌شود و فواصل بین استخوانی از بین می‌روند.
کودکان و نوجوانان در سنین ۱۰ تا ۲۰ سالگی به دلیل انجام فعالیت‌های ورزشی زیاد بیشتر در خطر آسیب‌های مفصلی هستند. لازم است در این دوران توجه کافی به سلامت فرزندانتان داشته باشید زیرا استئوکندریت دیسکان در نهایت ممکن است سبب بروز آرتروز شود.
پیشگیری از استئوکندریت دیسکان
از آنجایی که علت و مکانیسم بروز استئوکندریت دیسکان مشخص نیست، پیشگیری از آن نیز دشوار است. افرادی که در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنند بهتر است از وسایل محافظتی استفاده نمایند؛ برای مثال زانوبند، لباس‌های حفاظتی آرنج و مچ در این امر کمک کننده هستند. همچنین جهت کاهش آسیب مفصلی لازم است پیش و پس از ورزش تمرینات گرم کردن و سرد کردن را به طور اصولی انجام دهید.
درمان استئوکندریت دیسکان
از آنجایی که استئوکندریت دیسکان در هر فرد با دلایل مختلفی بروز می‌کند و شدت آن براساس سن و سلامت عمومی فرد متفاوت خواهد بود، درمان واحدی وجود ندارد. در کودکان این بیماری با مراقبت‌های خانگی پس از مدتی درمان خواهد شد.
درمان دارویی
در این روش پزشک متخصص از داروهای مسکن استفاده خواهد کرد تا درد در ناحیه آسیب دیده التیام یابد. در این مدت لازم است از انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید پرهیز نمایید. همچنین باید مفصل مورد نظر را تا حد امکان بدون حرمت نگه دارید تا دوباره به حالت اولیه برگردد. برای این کار پزشک ممکن است استخوان را گچ بگیرد و یا با آتل ببندد. جهت کاهش فشار وارده بر مفصل زانو می‌توانید از عصا برای راه رفتن استفاده نمایید. یکی دیگر از راه‌های درمانی استفاده از تمرینات فیزیوتراپی است. شما می‌توانید پس از گذشت مدت زمان مشخص و با دستور پزشک خود از این تمرینات جهت تسریع روند بهبودی استفاده نمایید.
جراحی
گاهی ممکن است پزشک از جراحی برای درمان استئوکندریت دیسکان استفاده کند. این روش در صورت شرایط زیر راه‌گشا خواهد بود.
- استراحت نتواند درد را تسکین دهد.
- در صورتی که آزمایش‌ها نشان دهند استخوان یا غضروف جدا شده در فضای بین مفصلی در حال حرکت است.
- چنانچه استخوان و غضروف جدا شده قطر بیشتر از یک سانتی‌متر داشته باشد.
جراحی عموماً با ایجاد برش‌های کوچک انجام می‌شود و به طور کلی به سه صورت قابل انجام است.
ایجاد حفره
پزشک با استفاده از ابزارآلات مخصوص حفره‌ای در استخوان مورد نظر ایجاد می‌کند. این کار سبب می‌شود جریان خونی جدیدی در محل آسیب ایجاد شود و همچنین اکسیژن‌رسانی بیشتری اتفاق افتد.
پیچ کردن استخوان
در صورتی که غضروف جدا شده در فواصل بین مفصلی حرکت کند، پزشک با استفاده از پیچ و پین می‌تواند استخوان را در محل خود ثابت نگه دارد.
پیوند مفصلی
گاهی به دلیل آسیب زیاد به مفصل، استخوان و یا غضروف جدا شده از قسمت دیگری از بدن جایگزین خواهد شد. همچنین ممکن است این جابجایی از بدن فرد دیگری صورت گیرد.
پس از جراحی لازم است بیمار به طور کامل استراحت کند و با چکاپ‌های منظم وضعیت سلامت خود را مورد ارزیابی قرار دهد. پس از گذشت ۴ تا ۵ ماه و با انجام درمان‌های تجویز شده، بیمار می‌تواند به شرایط قبلی خود برگردد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که درد و تورم طولانی مدتی را در زانوها، آرنج و یا مفصل دیگری احساس می‌کنید لازم است به پزشک مراجعه نمایید. همچنین اگر در اثر ضربه و یا در حین فعالیت ورزشی متوجه تغییر غیرعادی در مفصل و دامنه حرکتی خود شدید نیاز است با پزشک مشورت نمایید.
کلام آخر
استئوکندریت دیسکان یکی از بیماری‌های مفصلی است که عموماً در افراد جوان بروز می‌کند. در این عارضه، جریان خونی فواصل مفصلی کاهش می‌یابد و سبب جدا شدن استخوان و کاهش دامنه حرکتی می‌شود. دلیل اصلی این بیماری هنوز مشخص نیست، در نتیجه لازم است با آگاهی از علائم به درمان به موقع آن بپردازید.