شکستگی‌های لگن که بعد از زمین خوردن دیده می‌شود یکی از مهم‌ترین مشکلات سالمندان ما و دومین دلیل بستری شدن در بیمارستان است. پوکی استخوان، تغذیه نامناسب و نامتعادل و شرایط پزشکی مختلف که تحرک را محدود می‌کند، احتمال شکستگی لگن را در سالمندان بیشتر می‌کند. دانستن و به کارگیری اقدامات پیشگیرانه به قوی نگه داشتن استخوان‌ها و کاهش خطر کمک می‌کند. در شکستگی لگن، برنامه ریزی و اجرای صحیح فرآیند درمان و توانبخشی، هم روند بهبود را کوتاه می‌کند و هم به سالمندان کمک می‌کند تا فعالیت‌های خود را بازیابند.
علت شکستگی لگن در سالمندان
شکستگی لگن با افزایش سن بیشتر می‌شود. احتمال شکستگی لگن در افراد مسن بیشتر از سایر گروه‌های سنی به دلایل مختلف است. یکی از آن‌ها و از همه مهم‌تر این است که افراد مسن مستعد زمین خوردن هستند. زیرا؛ به دلیل بیماری‌های مزمن مداوم، از دست دادن قدرت در سیستم اسکلتی عضلانی و برخی مشکلات عصبی، سالمندان می‌توانند تعادل خود را راحت‌تر از دست بدهند و به دلیل ضعیف بودن رفلکس‌ها نمی‌توانند به راحتی بهبود پیدا کنند.
پوکی استخوان که به دلیل استعداد ژنتیکی، کمبود کلسیم و ویتامین D ایجاد می‌شود، احتمال شکستگی لگن را نیز افزایش می‌دهد. یک فرد مسن مبتلا به پوکی استخوان بیشتر تحت تأثیر زمین خوردن قرار می‌گیرد، زیرا استخوان‌ها ضعیف‌تر و شکننده‌تر می‌شوند. حتی با یک ضربه ساده بدون افتادن، شکستگی لگن ممکن است رخ دهد. جدای از این موارد، افت ناگهانی فشار خون، سرگیجه، کاهش رفلکس در هنگام نشستن یا بلند شدن از رختخواب می‌تواند باعث آسیب‌های مختلف شود.
شکستگی لگن در افراد مسن و مراحل مراقبت پس از آن
در این قسمت به بررسی اقدامات احتیاطی ساده برای جلوگیری از شکستگی لگن پرداخته‌ایم. این‌ها عبارتند از:
فعالیت بدنی سالمندان خود را افزایش دهید
ورزش‌هایی مانند پیاده روی، بالا رفتن از چندین پله که نیازی به سرعت سریع ندارند. به حفظ تراکم استخوان، بهبود توده عضلانی، قدرت و تعادل کمک می‌کند.
مصرف کلسیم و ویتامین D
مصرف کلسیم و ویتامین D سالمندان باید بازنگری شود و در صورت لزوم از مکمل‌ها استفاده شود. افراد مسن با سطوح پایین ویتامین D با افزایش خطر کاهش توده عضلانی و در نتیجه افزایش خطر شکستگی روبرو هستند. به طور کلی تصور می‌شود که مکمل‌های ویتامین D و کلسیم باعث بهبود تراکم مواد معدنی استخوان می‌شوند.
توجه به وسایل خانه سالمند
علاوه بر پرداختن به سلامت استخوان و عضله سالمندان، باید به محیط خانه نیز توجه شود. بیشتر شکستگی‌های لگن مربوط به افتادن در خانه به دلایل مختلف اتفاق می‌افتد. وسایل اضافی خانه که به سالمندان آسیب می‌زند باید حذف شود، فرش‌ها تعمیر شوند، وسایل نگهدارنده در قسمت‌های خاصی از خانه قرار داده شود و نور کافی باشد. برای شناسایی خطرات موجود در محیط خانه و اطمینان از عملکرد ایمن در فعالیت‌های روزانه، باید از یک پرستار متخصص واجد شرایط به دنبال پشتیبانی حرفه‌ای باشید.
علائم شکستگی لگن
علائمی که در زیر مشاهده می‌کنید علائم شکستگی لگن هستند. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید توصیه می‌کنیم سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارتند از:
- مشکل در راه رفتن
- ناتوانی در پا گذاشتن روی پای خود
- درد شدید در لگن یا کشاله ران
- کبودی و تورم رو یا اطراف لگن
- اگر علائمی مانند کوتاه شدن ساق پا در سمت زمین افتادن وجود داشته باشد، ممکن است با شکستگی لگن روبرو باشید.
تشخیص قطعی توسط پزشک و بر اساس نتیجه اشعه ایکس از فرد سالمند در بیمارستان یا خانه تعیین می‌شود.
جراحی شکستگی لگن و فرآیند مراقبت پس از آن
دوره پس از شکستگی لگن؛ دوران بسیار سخت، دردناک و آسیب زا است. در این فرآیند، سالمندان ترس و اضطراب ناشی از عدم بازیابی سلامت خود را تجربه می‌کنند. هدف اصلی در درمان شکستگی لگن؛ تثبیت لگن، کاهش درد، جلوگیری از عوارض احتمالی و بازگرداندن عملکرد به بیمار.
جراحی روشی است که اغلب برای شکستگی لگن ترجیح داده می‌شود. اما نکته مهم در اینجا مناسب بودن وضعیت عمومی بیمار سالمند برای عمل جراحی است. عوامل زیادی در انتخاب عمل جراحی دخیل هستند. سن تنها یکی از آنهاست. جدا از فاکتور سن، نوع و شکل شکستگی، بیماری‌های همراه بیمار، پیش آگهی و ترجیح جراح در اینجا مهم است. جراحی در مواردی که تصمیم به عمل جراحی گرفته شود. باید در اسرع وقت (به طور ایده آل ظرف ۴۸ ساعت) انجام شود تا خطر عفونت، زخم فشاری و بستری شدن در بیمارستان به حداقل برسد.
توانبخشی بعد از عمل شکستگی لگن خود را بدون تاخیر شروع کنید
فیزیوتراپی باید از اولین روز بعد از عمل شروع شود، آزادی حرکت افقی باید تضمین شود، انتقال مستقل از تخت به صندلی باید در طول زمان انجام شود و بیمار باید وزن خود را به مرور زمان به طور کامل استفاده کند. در طول مراقبت‌های بعد از عمل از بیمار می‌توان عوارض زیادی را دید و از آن پیشگیری کرد. این عوارض بیشتر هذیان، عفونت، آمبولی و اختلالات تغذیه‌ای است.
شایع ترین عارضه در بیماران مسن با شکستگی لگن، دلیریوم است. دلیریوم یک بیماری عصبی روانپزشکی با سیر سریع و نوسانی است که منجر به زوال عملکردها و رفتارهای شناختی مانند توجه و حافظه می‌شود. اگر بیمار یک اختلال شناختی قبلی داشته باشد، خطر هذیان زیاد است. با این حال، سن بیمار، اختلال بینایی و شنوایی و مصرف چندگانه دارو ممکن است باعث هذیان شود. هذیان را می‌توان با مداخله زودهنگام، بهبود سریع در بهبودی فیزیکی و حمایت مراقبتی پیشگیری کرد. مراقبت حمایتی از سوی اعضای خانواده یا مراقبان بسیار مهم است.
مراقبت های بعد از عمل شکستگی لگن چگونه است؟
روز بعد از عمل تحت نظر فیزیوتراپ به بیمار تمرینات مفصل ران، زانو و مچ پا داده می‌شود. با توجه به وضعیت عمومی بیمار؛ نشستن و ایستادن بعد از جراحی به بیمار باید آموزش داده شود. اولین پیاده روی با کمک واکر ارائه می‌شود. از روز دوم، مقدار و مدت پیاده روی افزایش می‌یابد. ابتدا با واکر، سپس با عصاهای تکی یا دوبل. این وضعیت با توجه به وضعیت سلامت، قدرت عضلانی و سن بیمار متفاوت است. به بیمار آموزش داده می‌شود که بنشیند، از رختخواب خارج شود، بایستد و به توالت برود. بالا و پایین رفتن از پله‌ها و تمریناتی که بیمار باید در خانه انجام دهد قبل از ترک بیمارستان آموزش داده می‌شود. معمولاً بیماران به مدت ۳-۵ روز در بیمارستان نگهداری می‌شوند.
پس از ترخیص بیمار هر ۲ روز یکبار پانسمان زخم و بعد از ۲ هفته بخیه‌ها برداشته شود. میزان نشستن، ایستادن و راه رفتن با توجه به شرایط بیمار افزایش می‌یابد. عموماً در عرض ۱۴-۷ روز از عصاهای دوبل به راه رفتن با عصا تکی با تکیه گاه آرنج تبدیل می‌شود.
حرکاتی که بیماران نباید بعد از جراحی آرتروپلاستی کامل هیپ انجام دهند ممکن است با توجه به یافته‌های حین عمل هر بیمار متفاوت باشد. با این حال، به عنوان یک قاعده کلی، روی هم زدن پاها، نشستن روی زمین و چمباتمه زدن ممنوع است. خوابیدن روی پهلوی عمل شده معمولاً به مدت ۴ تا ۶ ماه مجاز نیست. در هنگام دراز کشیدن به پهلو، بالش بین پاها به مدت ۶-۸ هفته قرار می‌گیرد.