مفصل ران یک مفصل گوی و کاسهای است. توپی که در بالای استخوان ران (استخوان ران) قرار دارد، میچرخد و به پا اجازه میدهد به جلو، عقب و به پهلو حرکت کند. غضروف صاف توپ و حفره به آنها کمک میکند تا بر روی هم سر بخورند و مفصل را محکم کنند. دررفتگی مفصل ران زمانی اتفاق میافتد که مفصل توپی (فمور) از حفره خود (استوبولوم) خارج شود. این مشکل به شدت دردناک و ناتوان کننده است، مراقبت و درمان فوری آن، احتمال بروز عوارض طولانی مدت را کاهش میدهد.
دررفتگی مفصل ران چیست؟
دررفتگی مفصل ران، یک اتفاق به شدت دردناک است که در آن مفصل توپی از حفره خود خارج میشود؛ این اتفاق معمولاً به سبب آسیب تروماتیک شدید رخ میدهد. این مشکل باعث درد حاد میشود و تا زمانی که درمان نشود پا را از کار میاندازد، همچنین میتواند باعث آسیبهای ثانویه به رگهای خونی، اعصاب، رباطها و بافتهای اطراف شود. دررفتگی لگن، اگر فورا درمان نشود، میتواند باعث آسیب طولانی مدت شود.
دررفتگی لگن گاهی اوقات میتواند در نتیجه دیسپلازی هیپ رخ دهد، یک وضعیت رشدی که در آن مفصل ران به خوبی در حفره قرار نمیگیرد. به دیسپلازی هیپ، دررفتگی رشدی لگن (DDH) نیز گفته میشود. افراد مبتلا به دیسپلازی مفصل ران دارای حفرههای لگن کم عمقی هستند که به خوبی مفصل ران آنها را در جای خود نگه نمیدارد. آنها همچنین ممکن است ماهیچهها و رباطهای شلی در لگن خود داشته باشند، بنابراین برای جابجایی مفصل آنها نسبت به افراد دیگر نیروی کمتری لازم است.
انواع دررفتگی مفصل ران
در اکثر دررفتگیهای لگن، سر استخوان ران با فشار از استابولوم به سمت عقب خارج میشود (دررفتگی خلفی). در موارد کمتر، توپ جابجا شده از لگن به جلو رانده میشود (دررفتگی قدامی) انواع مختلف این مشکل عبارتاند از:
دررفتگی جزئی مفصل ران (سابلوکساسیون) چیست؟
دررفتگی جزئی از نظر پزشکی به عنوان سابلوکساسیون شناخته میشود. این بدان معنی است که مفصل توپی شما تا حدی از جایگاه خود، نه به صورت کامل خارج شده است. سابلوکساسیون میتواند خفیف یا شدید باشد و در افراد مبتلا به دیسپلازی هیپ و تعویض مفصل لگن شایعتر است.
همچنین بیشتر بخوایند: علائم دررفتگی لگن در بزرگسالان
سابلوکساسیون شدید
نوع شدید معمولاً در اثر آسیب ایجاد میشود که تقریباً به اندازه دررفتگی کامل دردناک و ناتوان کننده است و همچنین ممکن است نیاز به بازنشانی توسط پزشک داشته باشد. مورد خفیفتر سابلوکساسیون ممکن است به دلیل ساییدگی و پارگی در لگن ایجاد شود.
علل دررفتگی مفصل ران
دررفتگی مفصل ران، معمولاً در اثر یک آسیب تروماتیک ایجاد میشود، به طور معمول در رفتن مفصل ران از حفره، نیروی زیادی نیاز دارد. تصادف اتومبیل شایعترین علت است، همچنین میتواند ناشی از سقوط از ارتفاع یا آسیب ورزشی یا آسیب در محل کار باشد. علل شایع این اتفاق عبارتاند از:
- آسیب فیزیکی: وارد شدن ضربه شدید به مفصل ران میتواند منجر به دررفتن این مفصل شود که معمولا در نتیجه تصادفات و سوانح ورزشی رخ میدهد.
- تروما: شرایطی مانند: سقوط از ارتفاع، تصادف و… که به سرعت و با نیروی زیاد به مفصل ران ضربه وارد میکند، میتواند باعث در رفتن مفصل ران شود.
- بیماریهای مرتبط: برخی از بیماریها میتوانند باعث ضعف عضلات شوند، که منجر به دررفتن مفصل ران میشود. به عنوان مثال، بیماری هایپرموبیلیتی (دو مفصلی)، که با افزایش انعطافپذیری مفاصل همراه است، میتواند عامل دررفتن مفصل ران باشد.
- عمل جراحی: جراحیهای مفصل ران، مانند جایگزینی مفصل ران، در برخی از موارد موجب بروز این اتفاق میشوند.
علائم دررفتگی مفصل ران
- درد شدید
- اسپاسم عضلانی
- تورم یا تغییر رنگ در مفصل ران
- چرخش ساق پا به سمت داخل یا خارج
- ناتوانی در حرکت دادن پای
- ناتوانی در تحمل وزن روی پا
- بیحس شدن لگن یا پا
- خارج شدن لگن از جای خود
عوارض احتمالی دررفتگی مفصل ران
دررفتگی مفصل ران میتواند به اعصاب، رگهای خونی و بافتهای مجاور آسیب برساند که ممکن است نیاز به ترمیم جداگانه داشته باشد. گاهی اوقات، این آسیب میتواند عواقب طولانی مدت داشته باشد، از جمله:
- آسیب عصبی: دررفتن مفصل ران میتواند عصب سیاتیک را تحت تاثیر قرار میدهد. فشرده شدن عصب سیاتیک، باعث درد شدید میشود که معمولاً به عنوان بیماری سیاتیک شناخته میشود. آسیب به عصب سیاتیک میتواند توانایی فرد برای خم کردن پا و انگشتان پا را مختل کند.
- استئونکروز: اگر شریان فمورال که در جلوی مفصل قرار دارد آسیب ببیند، میتواند بر انتقال خون به استخوان تاثیر بگذارد. با این تاثیر، جریان خون قطع میشود و بافت استخوانی شروع به مردن میکند و شکستگیهای ریز شکل میگیرند که یکپارچگی ساختار استخوان را از بین میبرند.
- آرتریت (آرتروز): دررفتن مفصل ران، به غضروفی که مفصل توپی را در جای خود نگه میدارد و حلقه غضروفی که مفصل را احاطه کرده (لابروم) آسیب میرساند. این آسیب در بیشتر اوقات منجر به آرتروز میشود و احتمال نیاز به تعویض مفصل ران را در آینده افزایش میدهد.
دررفتگی لگن چگونه است؟
اگر از بیرون به آسیب نگاه شود، ابتدا متوجه میشوید که پا به سمت داخل یا خارج چرخیده است. در حدود ۹۰ درصد مواقع، مفصل ران به زور از حفره خود خارج شده که باعث میشود زانو و پا به سمت داخل کشیده شوند. هنگامی که لگن از حفره به سمت جلو هل داده شود، زانو و پا به سمت بیرون قرار میگیرند. پای چرخیده شده، ممکن است کوتاهتر یا بلندتر از پای دیگر به نظر برسد. تورم، تغییر رنگ در لگن و ناهمسان بودن لگن دیگر حالتهای این اتفاق هستند.
تشخیص و آزمایشات دررفتگی مفصل ران
متخصص، معمولا با معاینه فیزیکی، دررفتگی لگن را تشخیص میدهد. پزشک معمولا از روشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا سی تی اسکن، برای دیدن بهتر موقعیت استخوانها و غربالگری برای هرگونه شکستگی قبل از تلاش برای اصلاح آنها استفاده میکند.
درمان دررفتگی مفصل ران
مراقبتهای فوری
اگر فردی مشکوک به دررفتگی لگن باشد، نباید پای خود را حرکت دهد. بهتر است با اورژانس تماس گرفته شود. این آسیب به شدت دردناک است و باید فوراً درمان شود تا احتمال آسیب طولانی مدت به حداقل برسد.
جا انداختن مفصل
به جهت درمان دررفتگی مفصل ران، پزشک آن را به صورت فیزیکی به جای خود برمیگرداند. هنگامی که هیچ آسیب ثانویه وجود نداشته باشد، جا انداختن مفصل را میتوان به صورت خارجی انجام داد، برای بازگرداندن مفصل به جای خود، نیروی زیادی لازم است. پزشک از داروهای مسکن و در برخی موارد از بیحسی موضعی برای انجام این کار استفاده میکند. در برخی شرایط حاد ممکن است نیاز به بیهوشی باشد.
جراحی
گر صدمات ایجاد شده شدید باشد، نیاز به جراحی برای جا انداختن مفصل ران است. جراحی، یک انتخاب برای درمان نوزادانی است که دچار دررفتگی مفصل ران، به ویژه در نتیجه دیسپلازی شدهاند. در جراحی میتوان مفصل را ثابت کرد تا از در رفتگی بعدی جلوگیری شود که میزان موفقیت آن در نوزادان ۹۰ درصد است.
اگر مفصل ران تعویض شده باشد، برای درمان دررفتگی آن جراحی انجام میشود. در این شرایط، مفصل مصنوعی نیاز به تعویض خواهد داشت.
پیشگیری از دررفتگی مفصل ران
راههای جلوگیری از بروز این اتفاق عبارتاند از:
- ایمنی: از آنجایی که دررفتگی لگن معمولاً در اثر تصادف ایجاد میشود، دستورالعملهای ایمنی رایج بهترین پیشگیری از بروز این اتفاق هستند. همیشه کمربند ایمنی را در خودرو ببندید و هنگام انجام ورزش از وسایل محافظ استفاده کنید. هنگام استفاده از نردبان یا تجهیزات محل کار نیز اقدامات ایمنی را جدی بگیرید.
- تقویت عضلات: اگر فرد قبلاً دچار دررفتگی لگن شده است، بیشتر مستعد دررفتگی مجدد میباشد. در این شرایط تقویت تاندونها و ماهیچههای لگن از طریق فیزیوتراپی و حفظ شرایط آنها از با استفاده از ورزش منظم میتواند راه مناسبی برای بروز مجدد آن باشد.
- مراقبت از دیسپلازی هیپ: کودکان مبتلا به دیسپلازی هیپ باید در زمانی که استخوانبندی آنها هنوز در حال رشد است درمان شوند تا از آسیب بعدی جلوگیری شود.
کلام پایانی
دررفتگی لگن، معمولا ناشی از آسیب تروماتیک است که احتمالاً صدمات دیگری مانند شکستگی را به وجود میآورد. در این مقاله با ماهیت کلی این مشکل آشنا شدیم و راههای تشخیص آن و شرایط و عوارض احتمالی آن را بررسی کردیم. درمان این عارضه باید توسط پزشک انجام شود و راههایی برای پیشگیری از بروز این حادثه وجود دارد که به صورت کامل به آنها پرداختیم.
سوالات متداول
بله، عضلات و رباطهایی که مفصل ران را در جای خود نگه میدارند بعد از دررفتن مفصل ضعیف میشوند و غضروفی را که مفصل را در جای خود نگه میدارد آسیب میبیند.
معمولا دو تا سه ماه طول میکشد تا مفصل ران به طور کامل بهبود یابد.