آرتریت سپتیک، یا عفونت مفصل، یک بیماری التهابی واقع در مفصل است که توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد میشود. این شرایط اورژانس پزشکی به حساب میآید و نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد تا از تخریب مفصل و عواقب جدی دیگر جلوگیری شود. در این مقاله، به توضیح آرتریت سپتیک و جنبههای مختلف آن خواهیم پرداخت.
عفونت مفصلی چیست؟
عفونت مفصل یا آرتریت سپتیک حالتی است که در آن یک یا چند مفصل بدن به دلیل وجود باکتریها، ویروسها یا قارچها دچار التهاب و عفونت میشوند. این عفونت میتواند از طریق جریان خون به مفصل منتقل شود یا بر اثر زخم باز و تروما به مفصل وارد شود. بدون درمان، آرتریت سپتیک میتواند به سرعت به بافت مفصلی آسیب برساند و موجب درد شدید، تورم و محدودیت حرکتی شود.
بیشتر بخوانید: التهاب مفصل زانو: علائم و عوامل + راههای پیشگیری و درمان
انواع عفونت مفصل
آرتریت سپتیک میتواند به دو گونه تقسیم شود: حاد و مزمن. عفونت مفصل حاد به سرعت ایجاد میشود و علائم آن به شدت ظاهر میشوند. آرتریت سپتیک مزمن ممکن است کمتر شدید باشد، اما مدت زمان بیشتری طول میکشد و درمان آن دشوارتر است.
علل عفونت مفصل
دلایل متفاوتی برای آرتریت سپتیک وجود دارد، این علتها عبارتاند از:
- جراحات مستقیم مفصل
- عفونتهایی که از نقاط دیگر بدن به مفصل منتقل میشوند
- وجود بیماریهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند
- بیماریهای زمینهای مثل دیابت
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
علائم
نشانههای آرتریت سپتیک به دلیل پاسخ بدن به عفونت ایجاد میشوند و نیاز به درمان سریع دارند تا از پیشرفت عفونت و تخریب بیشتر جلوگیری شود. این نشانهها عبارتاند از:
- درد شدید مفصل
- تورم و قرمزی
- افزایش دمای موضعی
- محدودیت حرکتی
- برخی علائم عمومی مثل تب و لرز
عوارض
آرتریت سپتیک ممکن است پیامدهای جدی برای سلامت فرد به همراه داشته باشد اگر به موقع تشخیص داده نشود یا درمان انجام نگیرد. عوارض احتمالی آن عبارتاند از:
- تخریب مفصل: عفونت میتواند سریعاً به غضروف و استخوانهای اطراف مفصل آسیب برساند، که میتواند منجر به ضعیف شدن دائمی و از دست دادن عملکرد مفصل شود.
- آبسهها: عفونت ممکن است باعث تشکیل آبسه (محبوس شدن چرک) در داخل یا اطراف مفصل شود که ممکن است به جراحی برای تخلیه نیاز داشته باشد.
- استئومیلیت: عفونت میتواند به استخوان گسترش یابد و باعث شود که استخوان تخریب شده و التهاب داشته باشد (استئومیلیت).
- سپسیس (عفونت خونی): عفونت ممکن است از مفصل به جریان خون منتشر شود و باعث وضعیت بسیار خطرناکی به نام سپسیس شود که نیاز به درمان فوری دارد.
- نقص عملکرد: درد و آسیب دائمی میتواند باعث محدودیت در حرکت و کاهش کیفیت زندگی شود.
- مننژیت: در موارد نادر، عفونت ممکن است به پوشش مغزی یا نخاعی (مننژها) گسترش یابد، که میتواند بسیار خطرناک باشد.
- شوک سپتیک: در صورتی که سپسیس به سرعت پیشرفت کند و وضعیت بیمار رو به وخامت بگذارد، ممکن است به شوک سپتیک منجر شود که در این حالت فشار خون به طور خطرناکی پایین میآید و ارگانها دچار نارسایی میشوند.
- مرگ بافتی: مدت زمان طولانی عفونت ممکن است به مرگ بافت مفصلی و نیاز به جراحیهای بازسازی منجر شود.
راههای پیشگیری از آرتریت سپتیک
روشهای جلوگیری از آرتریت سپتیک شامل اقداماتی است که به محافظت از مفاصل در برابر عفونت کمک میکند. این نکات عبارتاند از:
- مطمئن شوید که دستهای خود را به طور مرتب و به درستی میشویید، به ویژه قبل از لمس هرگونه زخم باز یا بعد از استفاده از توالت
- هر گونه برش یا زخم به سرعت و با دقت تمیز و محافظت شود تا از ورود میکروبها و ایجاد عفونت جلوگیری شود
- کنترل دقیق شرایطی مانند دیابت، روماتیسم یا سایر بیماریهایی که میتوانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند
- اجتناب از مصرف دخانیات و الکل، این مواد میتوانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونتها را افزایش دهند
- اطمینان حاصل کنید که واکسنهای لازم به ویژه برای بیماریهایی که میتوانند به آرتریت سپتیک منجر شوند را زده باشید
- ورزش منظم، به حفظ استحکام مفصلی کمک میکند و میتواند به پیشگیری از آسیب و التهاباتی که میتواند درههای بازی برای ورود میکروبها باشد، کمک کند
- در صورت بریدگیهای عمیق، زخمهای نفوذی یا پارگیهایی که به مراقبتهای پزشکی نیاز دارند، سریعاً اقدام کنید
راههای تشخیص آرتریت سپتیک
تشخیص آرتریت سپتیک معمولاً از طریق ترکیبی از معاینات بالینی و آزمایشهای تخصصی صورت میگیرد. بسته به علائم و نوع عفونت مشکوک، پزشک ممکن است یک یا چند روش تشخیصی را برای ارزیابی و تأیید وجود آن انجام دهد. این شیوهها عبارتاند از:
- گرفتن شرح حال کامل: پزشک سوالاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و احتمال قرار گرفتن در معرض عفونت را میپرسد
- معاینه فیزیکی: بررسی دقیق مفاصل برای هر گونه نشانهای از تورم، قرمزی، گرما و درد که ممکن است به دلیل التهاب باشد
- آزمایشات خون: اندازهگیری نرخ رسوب اریتروسیت (ESR) و پروتئین واکنشپذیر C (CRP) که میتواند نشانههایی از وجود التهاب در بدن باشد. همچنین، بررسی شمارش کامل خون (CBC) برای به دست آوردن نشانههایی از عفونت
- تصویربرداری: استفاده از تکنیکهای تصویربرداری مانند اشعه X، MRI یا اولتراسونوگرافی برای مشاهده دقیقتر آسیب مفصلی یا شواهدی از عفونت
- آنالیز مایع مفصلی: برداشتن نمونهای از مایع درون مفصل (پونکسیون مفصلی) و بررسی آن برای وجود میکروارگانیسمها، سلولهای التهابی و سایر علامتهای عفونت
- کشت مایع مفصلی: کشت نمونه مایع برای تعیین نوع دقیق میکروب عامل عفونت و تعیین حساسیت آن به آنتیبیوتیکها
- آزمایشهای سرولوژیک: در مواردی که میکروب عامل بیماری از طریق رگهای خونی به مفصل رسیده است، میتوان از آزمایشهای خونی برای یافتن اجسام ضد میکروبی ویژه استفاده کرد
درمان آرتریت سپتیک
درمان آرتریت سپتیک معمولاً با اهداف زیر انجام میشود: حذف سریع عفونت، کاهش درد و التهاب، حفظ عملکرد مفصل، و پیشگیری از عوارض طولانیمدت. درمانها عبارتند از:
- آنتیبیوتیکها: درمان فوری و معمولاً از طریق وریدی با آنتیبیوتیکها برای از بین بردن میکروبهای عفونتزا. انتخاب دارو بر اساس نتایج آزمایش حساسیت میکروبها به آنتیبیوتیک تعیین میشود
- تخلیه مایع مفصلی: انجام پونکسیون مفصلی برای خارج کردن مایعات اضافی و کاهش فشار داخل مفصل، که این امر به تسکین درد و کاهش التهاب کمک میکند
- جراحی: در برخی موارد، پاکسازی جراحی مفصل (آرتروسکوپی یا ارتروتومی) برای خارج کردن تمام بافتهای آلوده و آسیبدیده نیاز است
- فیزیوتراپی: پس از اینکه عفونت و التهاب کنترل شد، برنامههای توانبخشی و فیزیوتراپی برای بازیابی تحرک و قدرت مفصل آغاز میشود
- مدیریت درد: استفاده از داروهای مسکن مثل استامینوفن یا ایبوپروفن یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب
- رعایت استراحت: ممکن است توصیه شود تا فرد مبتلا به آرتریت سپتیک استراحت کافی داشته باشد تا از فشار اضافی به مفصل آسیبدیده جلوگیری شود
- رژیم غذایی و مکملها: رژیم غذایی متعادل حاوی آنتیاکسیدانها و مواد مغذی کافی برای حمایت از بازیابی و تقویت سیستم ایمنی میتواند مفید باشد
همچنین در مورد آرتریت پاتلوفمورال بیشتر بخوانید!
کلام پایانی
آرتریت سپتیک یک بیماری جدی است که میتواند منجر به پیامدهای بلندمدت و ناتوانکننده شود. تشخیص به موقع و درمان سریع و مناسب میتواند به حفظ عملکرد مفصل و کاهش خطر عوارض جانبی کمک کند. به یاد داشته باشید که پیشگیری و آگاهی از علائم اولیه میتواند نقش کلیدی در جلوگیری از پیشرفت بیماری داشته باشد.
سوالات متداول
خیر، آرتریت سپتیک معمولاً عفونی نیست و از یک فرد به فرد دیگر منتقل نمیشود، اما عامل عفونت ممکن است در موارد نادر قابل انتقال باشد.
خیر، درمان فوری و مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا عدم درمان میتواند به سرعت به تخریب مفصل و عوارض جدی منجر شود.