پارگی مینیسک یکی از شایع‌ترین مشکلات ارتوپدی است و گزینه درمان با توجه به شکل، محل و شدت پارگی تعیین می‌شود. در مواردی که درمان‌های غیرجراحی کافی نیست یا ترمیم آسیب مینیسک امکان پذیر نیست، جراحی مینیسکتومی که در آن قطعه مینیسک پاره شده برداشته می‌شود، ترجیح داده می‌شود. جراحی مینیسکتومی را میتوان با جراحی باز یا جراحی آرتروسکوپی انجام داد.
مینیسکتومی چیست؟
مینیسکتومی (Meniscectomy) یک روش جراحی است که در آن تمام یا بخشی از مینیسک پاره شده در آسیب‌های مینیسک زانو برداشته می‌شود. پارگی مینیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌های مفصل زانو است و زمانی که ترمیم بافت آسیب دیده مینیسک امکان پذیر نباشد، جراحی مینیسک ترجیح داده می‌شود. جراحی‌هایی که در آن فقط قسمت آسیب دیده مینیسک برداشته می‌شود، مینیسکتومی جزئی و برداشتن کل مینیسک با جراحی، مینیسکتومی کامل نامیده می‌شود.
مینیسک چیست؟
مینیسک یک ساختار غضروفی C شکل با دو قسمت داخلی و خارجی است که به عنوان یک مانع محافظ در مفصل زانو عمل میکند مینیسک جانبی، در نزدیکی لبه خارجی مفصل زانو و مینیسک داخلی در نزدیکی لبه داخلی، به بسیاری از عملکردهای زانو کمک میکند مینیسک از غضروف مفصلی در برابر فشار بالا با توزیع بار روی مفصل زانو در یک ناحیه بزرگ‌تر محافظت میکند، هماهنگی و ثبات را در مفصل زانو ایجاد میکند، به عنوان ضربه گیر در زانو عمل میکند و با ایجاد بالشتک به عملکرد مفصل زانو کمک میکند. حرکات چرخشی و پیچشی ناگهانی، حرکاتی که زانو را تحت فشار قرار می‌دهد و ضربه به زانو می‌تواند باعث آسیب مینیسک و پارگی مینیسک شود. درد، تورم، سفتی و حساس شدن زانو، مشکل در کشش زانو، احساس قفل شدن در زانو از جمله علائم پارگی مینیسک است.
بسته به محل، شکل و شدت پارگی مینیسک، گزینه‌های درمانی جراحی و غیرجراحی با توجه به سن، وضعیت سلامت عمومی، شکایات و سطح فعالیت بیمار ارزیابی می‌شوند. در برخی موارد، مینیسک پاره شده را میتوان با بخیه زدن ترمیم کرد، در حالی که پارگی‌هایی که در آن ترمیم مینیسک امکان پذیر نیست، نیاز به جراحی مینیسکتومی دارد.
انواع مینیسکتومی چیست؟
انواع مینیسکتومی عبارت‌اند از جزئی، ساب توتال و کامل. در Meniscectomy جزئی سعی می‌شود تا حد امکان بافت مینیسک حفظ شود و بخشی از مینیسک پاره شده برداشته شود.Meniscectomy ساب توتال روشی است که در آن بخش بزرگی از مینیسک برداشته می‌شود، معمولاً در پارگی مینیسک که در آن درمان دیر انجام می‌شود در مینیسکتومی کامل، کل مینیسک برداشته می‌شود. در بیشتر موارد، مینیسکتومی جزئی در صورت امکان برای حفظ تا حد امکان غضروف مفصلی ترجیح داده می‌شود.
مینیسکتومی چگونه انجام می‌شود؟
جراحی‌های Meniscectomy را میتوان به دو روش انجام داد: جراحی باز یا جراحی آرتروسکوپی. در مینیسکتومی که با روش جراحی باز انجام می‌شود، یک روش قدیمی است و زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، مفصل زانو با ایجاد برش بزرگ‌تری نسبت به روش بسته در زانو نمایان می‌شود. پس از برداشتن قسمت آسیب دیده یا تمام مینیسک، عمل جراحی با بخیه زدن محل جراحی کامل می‌شود. روش مینیسکتومی باز ممکن است پس از جراحی نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. جراحی مینیسکتومی که با جراحی آرتروسکوپی انجام می‌شود یک روش جراحی بسته است که امکان دیدن داخل مفصل و ترمیم آسیب را با برش‌های میلی‌متری و ابزارهای جراحی کوچک فراهم میکند.
در مینیسکتومی آرتروسکوپی، برش‌های کوچک‌تری ایجاد می‌شود و بیماران می‌توانند روند بهبودی سریع‌تر و بدون درد پس از جراحی را تجربه کنند. جراحی آرتروسکوپی اغلب ترجیح داده می‌شود زیرا آسیب کمتری به ماهیچه‌ها و بافت‌ها وارد میکند و بهبودی سریع‌تری را فراهم میکند. با این حال، در برخی موارد، شکل، محل یا شدت پارگی مینیسک ممکن است نیاز به جراحی باز داشته باشد.
مینیسکتومی آرتروسکوپیک چیست؟
مینیسکتومی آرتروسکوپیک روشی است که در آن برش‌های کوچکی در نزدیکی مفصل زانو ایجاد می‌شود و از دوربین لوله‌ای نازک و ابزارهای جراحی کوچکی به نام آرتروسکوپ استفاده می‌شود. این یک روش جراحی مینیسککتومی بسته است. جراحی آرتروسکوپی را میتوان با استفاده از بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام داد که بدن را از کمر به پایین بی حس میکند. در مینیسکتومی آرتروسکوپی، مفصل زانو با آرتروسکوپ و سایر ابزارهای جراحی از طریق برش‌های میلی‌متری روی زانو قابل دسترسی است و ساختار مفصل و آسیب به مینیسک دیده می‌شود. پارگی مینیسک پیدا می‌شود و قطعه مینیسک پاره شده (مینیسکتومی جزئی) یا کل مینیسک (مینیسکتومی کامل) برداشته می‌شود. پس از تکمیل برنامه، برش‌ها با بخیه یا باند جراحی بسته می‌شوند.
در جراحی Meniscectomy که با جراحی آرتروسکوپی انجام می‌شود، برش‌های کوچک‌تری ایجاد می‌شود و بافت‌های سالم و بافت‌های نرم تا حد امکان حفظ می‌شوند، بنابراین بهبودی پس از عمل و بازگشت به فعالیت‌های روزانه سریع‌تر اتفاق می‌افتد. پس از مینیسکتومی آرتروسکوپی، بیماران معمولاً در همان روز مرخص می‌شوند.
روند درمان Meniscectomy
روند درمان مینیسکتومی و بهبودی بعد از عمل بسته به نوع جراحی انجام شده، شدت پارگی مینیسک و وضعیت سلامت عمومی و سطح فعالیت بیمار متفاوت است. پس از جراحی مینیسکتومی آرتروسکوپی، بیماران معمولاً می‌توانند در عرض چند روز وزن را روی زانو تحمل کنند و پس از ۲ تا ۴ هفته به فعالیت‌های عادی بازگردند. داشتن درد و تورم در زانو تا حدود یک هفته پس از جراحی طبیعی است. داروهای ضد درد و استفاده از یخ چندین بار در روز ممکن است برای کاهش درد و تورم توصیه شود. در طول فرآیند درمان، اغلب لازم است از تجهیزات کمکی مانند عصا برای کاهش بار روی مفصل زانو استفاده شود. برای اینکه روند درمان مینیسکتومی موفقیت آمیز باشد، انجام منظم فیزیوتراپی و تمرینات پس از عمل بسیار مهم است. فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود دامنه حرکتی زانو کمک میکند.
مینیسکتومی چه عوارضی دارد؟
اگرچه این روش درمانی، روشی بسیار قابل اعتماد است، اما مانند هر روش جراحی، ممکن است خطرات عوارض احتمالی بعد از Meniscectomy وجود داشته باشد، هرچند نادر است. عوارض احتمالی بعد از مینیسکتومی عبارت‌اند از:
- عفونت
- خون ریزی بیش از حد
- تشکیل لخته خون
- عوارض جانبی داروهای بیهوشی
- آسیب عصبی
- خطر طولانی مدت آرتروز (کلسیفیکاسیون) پس از مینیسکتومی کامل
کلام آخر
امروزه با درک بهتر ساختار، عملکرد و زیست شناسی مینیسک، تکنیک‌های ترمیم مینیسک و روش‌های جراحی جدید توسعه یافته است. بسته به شدت پارگی مینیسک، در صورت امکان، مینیسکتومی جزئی آرتروسکوپی که در آن تنها قسمت آسیب دیده مینیسک با روش جراحی بسته برداشته می‌شود، به جای مینیسکتومی کامل که در آن کل مینیسک برداشته می‌شود، ترجیح داده می‌شود.