تاندونیت کلسیفیک، یعنی کلسیفیکاسیون تاندون شانه، به عنوان یکی از شایعترین علل درد شانه تعریف میشود. در تاندونیت کلسیفیک، رسوب کلسیم در تاندون شانه ایجاد میشود که گاهی باعث درد در ناحیه آسیبدیده میشود. رسوبات کلسیم میتواند در قسمتهای مختلف بدن ایجاد شود و اغلب دیده میشود. با این حال، بیشتر در روتاتور کاف شانه دیده میشود. تاندونیت کلسیفیک معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و تصویربرداری با اشعه ایکس تشخیص داده میشود. این بیماری معمولاً به طور کامل خودبهخود برطرف میشود، اما معمولاً با داروهای مختلفی برای تسکین درد درمان میشود. برای دریافت توضیح بیشتر و آگاهی از روش پیشگیری و درمان تاندونتی کلسیفیک، تا انتهای بخش با ما همراه باشید.
رسوب کلسیم در تاندون شانه به چه معنا است؟
در برخی موارد، تجمع کلسیم ممکن است در نقطه اتصال تاندونها به استخوان رخ دهد و این تجمع کلسیم را میتوان در عکسبرداری با اشعه ایکس مشاهده کرد. این وضعیت تاندونیت کلسیفیک نامیده میشود و به درک اینکه تخریب مزمن طولانی مدت وجود دارد کمک میکند. هنگامی که کلسیم در تاندون جمع میشود، میتواند باعث ایجاد فشار در تاندون و همچنین تحریک شیمیایی شود. این عارضه باعث درد شدید میشود.
رسوبات آهک (کلسیم) علاوه بر تحریک و فشار شیمیایی، فضای بین روتاتور کاف و آکرومیون را کاهش داده و بر عملکرد طبیعی روتاتور کاف نیز تأثیر میگذارد. همچنین میتواند باعث فشردهسازی ساب آکرومیال بین آکرومیون و رسوب کلسیم در روتاتور کاف در هنگام بالا رفتن بازو شود.
تاندونیت کلسیفیک چیست؟
تاندونیت یا رسوب کلسیم در تاندون شانه التهاب و تحریک بافتهای فیبری به نام تاندون است که ماهیچهها را به استخوانها متصل میکند. این میتواند در هر تاندون بدن رخ دهد، اما بیشتر در شانه، زانو، مچ دست، آرنج و مچ پا دیده میشود.
در ۵-۳ درصد از افراد جامعه دیده میشود و تقریباً ۵۰-۴۰ درصد موارد علامتدار هستند. تقریباً در ۱۰ درصد بیماران میتواند دوطرفه باشد. تجمع کلسیم بیشتر در عضله چرخاننده به نام سوپراسپیناتوس که در قسمت بالایی شانه قرار دارد دیده میشود.
این بیماری بیشتر در سنین ۶۰-۴ سالگی دیده میشود و در زنان بیشتر از مردان دیده میشود. مهمترین عوامل خطر شامل سندرم گیرافتادگی شانه و دیابت است.
چگونه تاندونیت کلسیفیک ایجاد میشود؟
تاندونیت کلسیفیک که معمولاً در شانه دیده میشود، دارای ۲ نوع کلسیفیکاسیون دژنراتیو و واکنشی است:
کلسیفیکاسیون دژنراتیو:
با افزایش سن، جریان خون به تاندونهای روتاتور کاف کاهش مییابد. این کاهش باعث ضعیفشدن تاندونها میشود. تاندونهای ضعیف میتوانند به راحتی مانند یک نخ فرسوده در اثر استفاده، فشار یا ضربههای جزئی به شانه پاره شوند. بدن رسوبات کلسیمی را در این نواحی ایجاد میکند تا تاندونهای آسیبدیده را ترمیم کند.
کلسیفیکاسیون واکنشی:
اگرچه هیچ اطلاعات قطعی در مورد علت وقوع کلسیفیکاسیون واکنشی وجود ندارد، اما محققان فکر میکنند که کلسیفیکاسیون واکنشی در ۳ مرحله رخ میدهد.
- دوره اول: مرحله تشکیل – کلسیفیکاسیون، یعنی رسوب بلورهای کلسیم شروع میشود و این دوره اغلب علائمی ایجاد نمیکند.
- دوره دوم: مرحله استراحت – سلولهای دفاعی رسوبات کلسیم را میپوشانند.
- دوره سوم: مرحله جذب – بیماران علامتدار هستند.
چه چیزی باعث تاندونیت کلسیفیک میشود؟
تاندونیت کلسیفیک به دلایل مختلفی رخ میدهد از جمله:
- سالخوردگی
- ساییدگی و پارگی
- تروماهای شانه
- استعداد ژنتیکی برای تجمع کلسیم
- حرکات ناگهانی و شدید
- عدم تحرک
- دیابت
- کمکاری تیروئید
علائم رسوب کلسیم در تاندون شانه
تاندونیت کلسیفیک اطراف شانه میتواند به دو روش مختلف در فعالیتهای روزمره زندگی ما مشکلاتی ایجاد کند. ممکن است باعث ضخیمشدن و فشردهشدن تاندونهایی شود که باید در ناحیه باریکی زیر ساختار استخوانی شانه کار کنند. این حالت در تجمعات زیاد دیده میشود و با دردی که با حرکات خاص به خصوص شدید بروز میکند خود را نشان میدهد. حرکات استراحت و حرکاتی که باعث سفتی نمیشوند بدون درد هستند.
وضعیت دیگر دوره حمله دردناک است. این زمانی اتفاق میافتد که تجمع کلسیفیک بسته از تاندون پخش میشود و باعث یک واکنش التهابی دردناک میشود. این واکنش ممکن است بهاندازهای شدید باشد که درد طاقتفرسا ایجاد کند. مشخص است که شدت درد میتواند بهاندازهای شدید باشد که حتی از شکستگی در میان مشکلات اطراف شانه نیز فراتر رود. درد هم در حالت استراحت و هم با حرکت وجود دارد.
به طور کلی ویژگی اصلی تاندونیت کلسیفیک این است که بیماران تحرک محدودی دارند و درد به ویژه در هنگام بلندکردن شانه بیش از ۷۰ درجه افزایش مییابد.
تشخیص تاندونیت کلسیفیک
اگر علائم تاندونیت کلسیفیک را نشان دادید و شکایتتان برای مدت طولانی برطرف نشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. ابتدا پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را ارزیابی میکند. سپس معاینه فیزیکی انجام میدهد. پس از معاینه فیزیکی، او ممکن است برای تشخیص هرگونه رسوب کلسیم یا سایر ناهنجاریهای احتمالی، آزمایشهای تصویربرداری خاصی مانند اشعه ایکس، MRI و سونوگرافی را تجویز کند. از آنجایی که بیماریهای روماتیسمی نیز ممکن است باعث تاندونیت کلسیفیک شوند، ممکن است آزمایشهای آزمایشگاهی نیز مورد نیاز باشد.
درمان تاندونیت کلسیفیک
رسوب کلسیم در تاندون شانه به طور معمول به دو روش درمان میشود:
- غیر از جراحی
- جراحی شانه
درمانهای غیرجراحی
در بیماران مبتلا به تاندونیت کلسیفیک، اصولاً از روشهای غیرجراحی استفاده میشود که شامل موارد زیر است:
- استراحت: در دورهای که درد بیش از حد است، بازو آویزان است و شانه استراحت میکند. از دورههای طولانی بیتحرکی باید اجتناب شود. پس از کنترل درد، برنامههای مبتنی بر ورزش شروع میشود.
- دارو: برای درمان تاندونیت کلسیفیک میتوان از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کرد. در طول درمان، داروها باید در دوز توصیه شده توسط پزشک استفاده شوند. تزریق کورتیزون ممکن است برای تسکین درد یا تورم انجام شود.
- درمان با امواج شوک برون بدنی (ESWT) : در این کاربرد، یک موج شوک با یک دستگاه کوچک دستی به تاندونها ارسال میشود تا درد ناشی از تاندونیت کلسیفیک را کاهش داده و بهبود را تسریع کند.
- درمان با امواج رادیال (RSWT) : این روش درمانی مشابه درمان با امواج شوک برون بدنی است. اما با تکنیک متفاوتی اعمال میشود.
- لاواژ تراپی: در این درمان، پزشک پس از اعمال بیحسی موضعی، محلول نمک استریل را مستقیماً به رسوب کلسیم تزریق میکند. سالین کریستالهای کلسیم را میشکند و مواد زائد را کاهش میدهد. با تمرین، میتواند فشار روی تاندون را کاهش دهد که میتواند درد را کاهش دهد.
- اولتراسوند درمانی: کریستالهای کلسیم با یک موج صوتی با فرکانس بالا شکسته میشوند. این روش کاملاً بدون درد است.
- فیزیوتراپی: موارد متوسط یا شدید نیاز به فیزیوتراپی دارد تا به بازگرداندن دامنه حرکتی شما کمک کند. استفاده از یخ یا گرما در طول درمان درد و التهاب را کاهش میدهد.
درمان جراحی
درمان جراحی در موارد زیر ضروری است:
- درد شدید و آزاردهنده در حین فعالیتهای روزانه.
- تداوم علائم بیش از ۲ تا ۶ ماه.
- عدم پاسخدهی از درمانهای غیرجراحی
بسته بهشدت تاندونیت کلسیفیک، تنها در ۱۰ درصد موارد ممکن است نیاز به مداخله جراحی باشد. این عمل بسته به ترجیح پزشک و اندازه تاندونیت کلسیفیک به صورت باز یا بسته انجام میشود. در جراحیهای باز، برشی در ناحیهای که رسوب کلسیم دارد ایجاد میشود و کریستالهای کلسیم خارج میشوند.
در عملهایی که جراحی آرتروسکوپی ترجیح داده میشود، برش کوچکی در ناحیه مربوطه ایجاد میشود و رسوب کلسیمی که با پشتیبانی دوربین مشاهده میشود، با کمک ابزار جراحی برداشته میشود. پس از عمل، پزشک ممکن است پوشیدن تسمه را برای مدتی برای حمایت و یا محافظت از شانه توصیه کند. زمان بهبودی بعد از عمل بستگی به اندازه، محل و تعداد رسوبات کلسیم دارد. زمان بهبودی نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، بیماران به طور کلی میتوانند یک هفته پس از عمل به زندگی عادی خود بازگردند. در برخی موارد، بهبودی کامل ممکن است تا ۳ ماه طول بکشد.
نکاتی برای پیشگیری از رسوب کلسیم در شانه
تاندونیت کلسیفیک را میتوان به راحتی با ورزش یا دارو درمان کرد، اما همچنین میتواند باعث بیماریهای جدی شود که نیاز به مداخله جراحی دارد. توجه به فعالیتهای بدنی در زندگی روزمره میتواند به طور قابل توجهی از ایجاد تاندونیت کلسیفیک جلوگیری کند:
- از فعالیت هایی که باعث بار بیش از حد بر روی تاندونها میشود باید اجتناب شود.
- اگر در حین ورزش درد یا سوزش در تاندونها احساس شد، حرکات باید فوراً متوقف شود.
- فعالیتهای ورزشی یا برنامههای ورزشی یکسان ممکن است برای همه مناسب نباشد. باید یک برنامه ورزشی و ورزشی مناسب برای فرد ایجاد شود.
- بعد از تمرین باید تمرینات گرمکردن و سردکردن را برای استراحت عضلات انجام داد.
- محیط کار (صندلی، میز، صفحهکلید، ماوس) باید ارگونومیک باشد تا فرد در شرایطی که نیاز به بیحرکت ماندن طولانی مدت پشت میز دارد، راحت باشد.