آرتروز زانو یک اختلال ساختاری مفصل زانو است که با بالا رفتن سن، افزایش می‌یابد و منجر به درد، سفتی و مشکل در حرکت زانو می‌شود. با گذشت زمان، به یک مشکل بزرگ تبدیل می‌شود و باعث می‌شود فرد فعالیت‌های روزانه خود را محدود کند. هیچ راه حل قطعی برای آرتروز زانو و درمانی که امروزه به طور کامل آن را از بین ببرد، وجود ندارد. زمانی که استفاده از درمان‌هایی مانند دارو، ورزش، فیزیوتراپی، تزریق در مفصل وجود نداشته باشد، جراحی تعویض زانو مطرح می‌شود. استفاده از درمان مناسب در زمان مناسب برای جلوگیری از آسیب جدی‌تر به مفصل زانو و رفع شکایات فرد به خصوص زانو درد بسیار مهم است. با انجام تست ارزیابی زانو درد می‌توانید از وضعیت زانوی خود، شدت آرتروز زانو و اینکه آیا نیاز به جراحی تعویض زانو دارید یا خیر مطلع شوید.
کلسیفیکاسیون زانو چیست؟
کلسیفیکاسیون زانو یا همان آرتروز زانو می‌تواند در سنین بالا با ساییدگی و پارگی غضروف مفصلی در طول سال‌ها و همچنین در سنین پایین پس از بیماری‌ها و آسیب‌هایی که باعث زانو درد می‌شود، رخ دهد. در یک زانوی سالم، تمام اجزای مفصلی با هم هماهنگ عمل می‌کنند. اگر ساختاری در زانو آسیب ببیند، این هماهنگی به هم می‌خورد. در این حالت شکایاتی مانند: زانو درد، تورم، محدودیت حرکتی و ضعف در عضلات رخ می‌دهد. اگر یک جراحت ساده در مدت کوتاهی بهبود یابد، ممکن است مشکلی در مفصل زانو وجود نداشته باشد.
با این حال، در آسیب‌های قابل توجه یا مشکلات طولانی مدت، زمانی که سایر ساختارهای مفصل تحت تأثیر نامطلوب قرار می‌گیرند، تعادل سینماتیکی زانو بدتر می‌شود. بنابراین، تمام ساختارهای نگهدارنده، به ویژه غضروف، شروع به فرسودگی می‌کنند. کلسیفیکاسیون زانو در نتیجه ساییدگی و پارگی غضروف ایجاد می‌شود. به دلیل افزایش کلسیفیکاسیون در طول زمان، تخریب قابل توجهی در ساختار مفصل زانو رخ می‌دهد. در این حالت، افراد مبتلا به آرتریت پیشرفته زانو ممکن است نتوانند راه بروند، چمباتمه بزنند یا حتی بایستند.
چه چیزی برای آرتروز زانو خوب است؟
مانند عمل پیوند اعضا که در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی در مرحله پایانی انجام می‌شود، جراحی پروتز مفصل نیز در افرادی که نارسایی مفصل زانو در نتیجه کلسیفیکاسیون دارند، انجام می‌شود. مطالعات روی آرتروز زانو نشان می‌دهد که بروز آن با افزایش سن، بیشتر می‌شود. امروزه این میزان در سنین بالای ۶۵ سال، ۳۵ درصد است. کلسیفیکاسیون مفصل زانو در زنان بیشتر از مردان است. دلیل این امر به طور دقیق مشخص نیست، اما تصور می‌شود که اثر عوامل ساختاری و هورمونی باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آرتروز زانو هستند.
رایج ترین ورزش برای زانو درد را مطالعه کنید !
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آرتروز زانو هستند. بنابراین می‌توان گفت کسانی که سابقه خانوادگی آرتروز زانو دارند در مقایسه با کسانی که سابقه ابتلا به آرتروز زانو را ندارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو هستند. ویژگی‌هایی مانند سن، جنسیت و استعداد ژنتیکی عوامل خطری هستند که قابل تغییر نیستند. همچنین عوامل خطری وجود دارد که می‌تواند از روند کلسیفیکاسیون مفصل زانو جلوگیری کند یا آن را کاهش دهد، که فرد می تواند آن را تغییر دهد. افراد با دانستن این موارد و توجه می‌توانند از خود در برابر آرتروز زانو و درد شدید زانو محافظت کنند.
عوامل خطر آرتروز زانو چیست؟
عوامل خطر آرتروز زانو، عبارتند از:
چاقی: هر ۰.۵ کیلوگرم افزایش وزن باعث ایجاد بار اضافی ۱.۵-۲ کیلوگرم بر روی زانو می‌شود.
مشاغلی که نیاز به زانو زدن دارند: مشاغلی که شامل چمباتمه زدن و زانو زدن زیاد است، مانند کشاورزی، کارگری و … .
برخی ورزش‌ها: میزان کشیدگی و آسیب زانو در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، اسکی بیشتر است.
ضعف یا از دست دادن انعطاف پذیری در عضلات: به خصوص در ورزشکاران، خطر آسیب دیدگی و آسیب زانو، زمانی افزایش می‌یابد که تعادل قدرت بین عضلات به هم بخورد یا زمانی که انعطاف پذیری و کوتاهی عضلات از بین می‌رود. به همین دلیل باید برای هر ورزشکار برنامه‌های تمرینی با دقت تهیه و اجرا شود. ضعف عضلانی ساق پا که در نتیجه تغییر شکل در لگن، زانو و پا در اثر هر گونه بیماری یا آسیب عصبی ایجاد می‌شود، باعث می‌شود که زانو راحت‌تر آسیب ببیند و ساییده شود.
علائم کلسیفیکاسیون زانو چیست؟
زانو درد ناشی از کلسیفیکاسیون مفصل زانو، بسته به میزان کلسیفیکاسیون، مانعی برای بسیاری از حرکات از فعالیت‌های پیچیده مانند انجام ورزش گرفته تا به سادگی بلند شدن از روی صندلی و راه رفتن ایجاد می‌کند و باعث محدودیت حرکتی در زندگی روزمره می‌شود. علائم و شکایات آرتروز زانو به طور کلی به شرح زیر است:
- زانو درد
- تورم در زانو
- مشکل در راه رفتن
- مشکل چمباتمه زدن
- مشکل در بالا و پایین رفتن از پله‌ها
- محدودیت حرکات زانو، سفتی
- صدای تق تق در زانو در حین حرکت
- ضعف در عضلات ران بالای زانو
- تغییر شکل مفصل زانو
- بدشکلی ساق پا
کلسیفیکاسیون مفصل زانو یک بیماری آهسته اما پیشرونده است. بیماران مبتلا به آرتروز زانو بیشتر از درد زانو شکایت دارند. زانو درد در ابتدا هنگام ایستادن طولانی مدت یا پس از راه رفتن رخ می‌دهد.
آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص آرتروز زانو در نتیجه معاینه فیزیکی بیمار و آزمایشاتی مانند آنالیز، رادیوگرافی و ام آر آی انجام می‌شود. در معاینه زانو درد ابتدا اطلاعاتی در مورد شکایت و سابقه پزشکی بیمار به دست می‌آید. پس از معاینه مفصل زانو و ارزیابی حرکات بیمار مانند راه رفتن، چمباتمه زدن و ایستادن، ممکن است با توجه به یافته‌ها، آزمایشاتی مانند آنالیز، اشعه ایکس زانو، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MR) درخواست شود.
انتظار می‌رود که نتایج آزمایش خون معمول در افراد مبتلا به آرتروز زانو طبیعی باشد. اما در صورت مشکوک بودن به وجود بیماری زمینه‌ای روماتیسمی، عفونت یا شرایطی از این دست، باید آزمایش‌های مختلف خون انجام شود. هنگامی که تورم قابل توجهی در مفصل زانو وجود دارد، مفصل زانو را می‌توان با سونوگرافی دینامیک ارزیابی کرد و مایع موجود در زانو را می‌توان با انژکتور تخلیه کرد و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاد.
درمان آرتروز زانو چگونه است؟
امروزه راه حل و روش درمانی قطعی برای آرتروز زانو هنوز پیدا نشده است. با این حال، در آرتریت زانو، گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارد که می‌توان با توجه به میزان مشکل در مفصل، برای تسکین درد و بهبود حرکات از آنها استفاده کرد. درمان آرتروز زانو با توجه به سن، وزن بدن، انتظارات، شدت درد، علت و درجه آرتروز متفاوت است. روش‌های درمانی مختلفی برای آرتروز زانو وجود دارد، از جمله گزینه‌های درمانی غیر جراحی و درمان جراحی.
آیا می دانید سن مناسب جراحی تعویض مفصل زانو چه سنی است ؟
درمان غیر جراحی کلسیفیکاسیون زانو
جراحی بیمار همیشه به عنوان اولین و تنها گزینه برای درمان آرتروز زانو در نظر گرفته نمی‌شود. بسته به آسیب ناشی از کلسیفیکاسیون مفصل و شکایات فرد، ابتدا می‌توان گزینه‌های درمانی غیر جراحی را توصیه کرد. روش های درمان غیر جراحی آرتروز زانو، عبارتند از:
- اجتناب از حرکاتی که بر زانو فشار وارد می‌کند.
- کاهش وزن
- دارو
- فیزیوتراپی و ورزش
- استفاده از عصا، زانوبند، کفی
- تزریق داخل مفصلی اسید هیالورونیک
- PRP-PRP، کاربردهای سلول‌های بنیادی
- تزریق کورتیزون داخل مفصلی
- بلوک‌های عصبی با کرایوتراپی
مشخص شده است که در بیماران مبتلا به آرتریت خفیف یا متوسط زانو، مصرف دارو، فیزیوتراپی و ورزش، می‌تواند درد و مشکل در حرکت زانو را کاهش دهد. لازم است در هر مرحله از این فرآیند تصمیم گیری با بیمار همکاری شود تا اطمینان حاصل شود که درمان آرتروز زانو متناسب با سبک زندگی بیمار است و او را در رسیدن به اهدافش یاری می‌دهد.
همچنین تزریق ژل برای درمان آرتروز زانو نیز برای مطالعه پیشنهاد می‌شود!
کاهش وزن
چاقی مشکل مهمی است که می‌تواند باعث کلسیفیکاسیون زانو و در عین حال افزایش شکایت از درد زانو شود. بنابراین، یکی از اولین پیشنهادات برای این سوال که چه چیزی برای آرتروز زانو خوب است، کاهش وزن برای بیماران دارای اضافه وزن است. یکی از قوی‌ترین و مهم‌ترین مفاصل، مفصل زانو است که به تحمل وزن بدن کمک می‌کند و تعادل شما را در حین حرکت حفظ می کند. اضافه وزن یا چاقی فشار بیشتری به زانو وارد می‌کند و خطر آسیب دیدگی زانو یا آرتروز زانو را افزایش می‌دهد.
چاقی، وضعیتی است که خطر عوارض و نارسایی‌های بعد از جراحی‌های تعویض مفصل زانو را افزایش می‌دهد. همه ما می‌دانیم که کاهش وزن چقدر سخت است. حتی اگر بیمار نتواند به وزن ایده آل برسد، کاهش حتی ۳ تا ۵ کیلوگرم به کاهش نسبی درد زانو کمک می‌کند.
دارو
در مواردی که کلسیفیکاسیون زانو باعث شکایاتی مانند درد، مشکل در راه رفتن و محدودیت حرکت می‌شود، از مسکن‌های مختلفی استفاده می‌شود. این داروها معمولا کرم‌ها و قرص‌های حاوی پاراستامول، ایبوپروفن، دیکلوفناک هستند.
این داروها می‌توانند با کاهش درد و سفتی زانو، درد زانو را کاهش دهند و به افراد کمک کنند تا فعال بمانند. به همین دلیل بسیاری از افراد تمایل به استفاده طولانی مدت از این داروها دارند. اما از آنجایی که این نوع داروها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند، باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
کلام آخر
آرتروز زانو یک بیماری مفصلی است که معمولا با سن بالا و فشار زیاد بر روی مفصل زانو شروع می‌شود. در این بیماری، بافت‌های مفصلی که باعث حرکت مفصل زانو هستند، آسیب می‌بینند و باعث درد، سفتی و محدودیت حرکت در مفصل زانو می‌شوند. علائم شایع آرتروز زانو شامل درد در زانو، سفتی مفصلی، سختی در حرکت زانو و صدای خراشیدن در مفصل زانو هنگام حرکت است. در صورتی که شما به این بیماری مبتلا هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین راهکار برای درمان و کاهش علائم آرتروز زانو را پیدا کنید.