درد لگن یک مشکل سلامتی بسیار شایع است. این درد می‌تواند نه تنها ناحیه لگن، بلکه پا‌ها و کمر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. درد لگن در یک طرف یا هر دو طرف و هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها، تمیز کردن، خم شدن، راه رفتن یا دویدن احساس می‌شود و زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مشکلات در مفصل ران می‌تواند باعث درد در داخل لگن یا کشاله ران شود. درد در قسمت بیرونی باسن یا بالای ران معمولاً به دلیل مشکلاتی در عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها و سایر بافت‌های نرم اطراف مفصل ران ایجاد می‌شود. گاهی اوقات نیز می‌تواند ناشی از بیماری‌ها و شرایط سایر قسمت‌های بدن مانند کمر باشد که به این نوع درد، درد ارجاعی می‌گویند. در این صورت باید مشخص شود که این بیماری در ناحیه لگن چیست.
درد لگن چیست؟
درد لگن در همه افراد از جمله کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود. مفصل ران دارای ساختار مفصلی قوی و پایدار است. مفصل ران از استخوان ران (فمور) و لگن تشکیل شده است. قسمت بالایی استخوان ران توپی شکل است و در داخل حفره توخالی لگن قرار می‌گیرد. این مفصل قوی‌ترین مفصل بدن است. مفصل ران توسط یک رباط محیطی به نام کپسول در کنار هم نگه داشته می‌شود. ماهیچه‌ها و تاندون‌ها حرکات ران را مدیریت می‌کنند. همچنین با حمایت از حرکت پا و بالاتنه به حرکت مفصل کمک می‌کنند. در صورتی که هریک از بخش‌های این مفصل و ماهیچه‌های اطراف آن آسیبی ببیند، مشکلات لگنی از جمله درد ایجاد خواهد شد.
چرا استخوان لگن درد می‌کند؟
درد لگن معمولاً به دلیل فعالیت بدنی پس از ورزش زیاد رخ می‌دهد و در عرض چند روز از بین می‌رود. صرف نظر از درد لگن راست یا درد لگن چپ، اگر مشکل ایجاد درد لگن مربوط به استخوان لگن باشد، درد را در لگن و کشاله ران خود احساس خواهید کرد.
اگر درد در نواحی دیگر خارج از لگن شما باشد، مانند قسمت بالای ران و گوشت ران، علت اغلب می‌تواند مربوط به عضلات، رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل ران باشد.
گاهی اوقات مشکل از جای دیگری است و درد در نواحی دیگر خود را به صورت درد لگن نشان می‌دهند.به عبارتی یک بیماری در خارج از مفصل لگن باعث ایجاد درد در این ناحیه شده‌است. به این درد، درد منعکس شده می‌گویند. اگر درد لگن به شکل درد از باسن تا ساق پا باشد، ممکن است باعث محدودیت حرکت شود. هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها، نشستن، ورزش کردن، این درد به شدت احساس می‌شود و می‌تواند باعث بسیار آزاردهنده باشد. علل درد لگن می‌تواند هر یک از موارد زیر باشد:
- آرتروز
- جراحت
- مشکلات کمر
- شکستگی استخوان بالای ران
- کشیدگی عضلات
- تاندون ملتهب یا شرایط التهابی
- عفونت
- گیر افتادن عصب
- علل کمتر شایع درد لگن عبارتند از: سندرم گیرأفتادگی لگن، استئونکروز و نکروز آواسکولار.
- بیماری‌های زنان
هنگام تمرکز بر علت درد لگن و پا باید به سن و سطح فعالیت توجه کرد. یک دونده ۲۰ ساله کم وزن یا اضافه وزن و یک پیرمرد ۸۰ ساله کم تحرک مثل هم نیستند و به دلایل مختلف از درد لگن شکایت دارند.
آرتروز لگن
با سایش ناشی از افزایش سن، آرتریت می‌تواند مزمن شود. درد آرتروز لگن می‌تواند مزمن باشد. درد آرتریت معمولاً در جلوی ران یا کشاله ران در نتیجه سفتی یا تورم مفاصل احساس می‌شود.
شکستگی لگن
شکستگی لگن به دلیل پوکی استخوان (از دست دادن استخوان) یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامتی به ویژه در زنان مسن است. درد شکستگی لگن زمانی احساس می‌شود که ساق پا صاف شود، بلند شود یا بایستد.
تاندونیت و بورسیت
بسیاری از تاندون‌های اطراف لگن ماهیچه‌ها را به مفاصل متصل می‌کنند. این تاندون‌ها می‌توانند به راحتی با فعالیت‌های شدید ملتهب شوند. تاندونیت، به ویژه در مفصل ران دوندگان، معمولاً با بیماری به نام سندرم باند ایلیوتیبیال ظاهر می‌شود.
فتق کشاله ران
فتق کشاله ران (فمورال) که به عنوان فتق ورزشکاران نیز شناخته می‌شود، می‌تواند باعث شود زنان در ناحیه قدامی لگن احساس درد کنند.
در زنان باردار، فتق اینگوینال را می‌توان راحت‌تر مشاهده کرد، زیرا فشار بر دیواره شکم احساس می‌شود. فتق اینگوینال یا هرنیا، تورم و برآمدگی قسمت فوقانی کشاله ران و ناحیه ی مغبنی است که در اثر ضعیف شدن و پارگی دیواره ی نگهدارنده روده ها به وجود می‌آید.
مشکلات زنان
نباید فراموش کرد که مشکلات رحمی در زنان می‌تواند باعث درد لگن شود. اندومتریوز (کیست شکلاتی) باعث حساسیت لگن و درد لگن می‌شود. مواردی چون بارداری یا چاقی موضعی نیز می‌تواند عامل مهمی در ایجاد چنین مواردی باشد.
علائم درد لگن چیست؟
درد لگن حالت خاصی ندارد و می‌تواند در زمانی رخ دهد که فرد ساکن است، در حال حرکت و یا بیمار در همه حالت درد داشته‌باشد. همچنین می‌توان آن را در یک طرف مفصل ران احساس کرد یا می‌تواند همزمان در هر دو طرف احساس شود.
علائم حتی می‌توانند خود را به شکل درد در کشاله ران نیز نشان دهد. ممکن است در قسمت جلویی یا کناره‌های لگن احساس درد کنید.
از طرف دیگر دردی که هنگام بالا رفتن از پله، خم شدن، بلند شدن و نشستن ظاهر می‌شود نیز نشان دهنده درد لگن است.
احتمالا متوجه شدید که درد در نتیجه فعالیت‌های روزانه بدتر می‌شود، به خصوص اگر آرتروز داشته باشید. در چنین مواردی دامنه حرکتی شما نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در برخی افراد، درد مداوم لگن می‌تواند باعث لنگیدن هم بشود.
نکته مهم:
درد مفصل ران که حتی پس از استراحت هم از بین نمی‌رود می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی باشد. در این مورد، توصیه می‌شود به زودتر به پزشک ارتوپد مراجعه کنید. با توضیح بیمار در مورد احساس درد، مراحل تشخیص پزشک آغاز می‌شود.
گاهی اوقات، ناراحتی در نواحی غیرمرتبط با مفاصل ران، مانند ایجاد فتق در کمر یا مشکلات در لگن نیز می‌تواند باعث درد در ناحیه لگن شود. بنابراین افرادی که مشکل لگن دارند حتماً باید به مراکز درمانی مراجعه کرده و در صورت نیاز معاینه رادیولوژیک انجام دهند. به این ترتیب می‌توان علت درد را فهمید.
جدای از این موارد، مراقبت‌های پزشکی ویژه ممکن است در شرایط زیر مورد نیاز باشد:
- شروع ناگهانی و بسیار شدید
- زمین خوردن یا آسیب دیگری که بر درد تأثیر می‌گذارد.
- تغییر شکل یا خونریزی مفصل
- صدا از مفصل در صورت آسیب دیدگی
- درد شدید و مداوم
چه چیزی باعث درد لگن می‌شود؟
همانطور که دیدید، دلایل زیادی هستند که می‌توانند منجر به چنین دردی شوند و همیشه جای نگرانی نیست. در حالی که انجام یک حرکت مخالف، بلند کردن وزنه، زمین خوردن می‌تواند باعث این وضعیت شود، امکان دارد به صورت خود به خود نیز رخ دهد. التهابی که در نتیجه کشش تاندون‌های عضلانی در بافت‌های نرم لگن ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث درد شود.
دردی که پس از بلند کردن بار سنگین ایجاد می‌شود، اگر آسیب جدی به بافت‌ها وارد نشود، با استراحت از بین می‌رود.حتی حرکاتی که هنگام انجام ورزش یا انجام فعالیت‌های روزمره انجام می‌شود نیز می‌تواند باعث درد شود.
به طور کلی، اگر درد در عرض ۲ هفته بهبود نیابد، می‌تواند نشان دهنده یک مشکل بزرگتر باشد. این درد فقط به باسن محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند در پا‌ها، کمر و زانو نیز منعکس شود. در این مورد، لازم است با یک متخصص مشورت کنید تا خیالتان آسوده شود.
چگونه درد لگن تشخیص داده می‌شود؟
اگر درد ادامه داشت، باید با یک متخصص ارتوپدی تماس بگیرید. در این صورت آزمایش‌های لازم انجام می‌شود، مشکل ایجاد‌کننده درد مشخص می‌شود و علت تشخیص داده می‌شود. به این ترتیب می‌توان روند درمان را آغاز کرد.
در فرآیند تشخیص، ابتدا معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. به این ترتیب پزشک می‌تواند مشاهده کند که آیا مشکلی در عملکرد مفصل ران و سایر مفاصل وجود دارد یا خیر. مواردی مانند اینکه آیا درد در برخی از حرکات ایجاد می‌شود یا خیر، شدت درد چقدر است، کدام حرکات باعث تسکین درد می‌شود توسط پزشک بررسی می‌شود. شکایت بیمار و سابقه بیمار نیز بررسی می‌شود.
پس از همه این‌ها، آزمایشات مختلفی برای تشخیص کامل انجام می‌شود. یکی از آن‌ها اشعه ایکس است. اشعه ایکس برای بررسی وضعیت استخوان‌ها گرفته می‌شود. بررسی می‌شود که آیا تغییر شکل در ناحیه لگن وجود دارد یا خیر.
MRI و سی‌تی اسکن روش‌های تصویربرداری برای تشخیص درد استفاده می‌شود.
روش دیگر آزمایش خون است. آزمایش خون به تشخیص بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید کمک می‌کند. این بیماری که در بین مردم به التهاب مفاصل معروف است باعث ایجاد درد در مفاصل ران نیز می‌شود.
چگونه درد لگن را درمان کنیم؟
پس از تشخیص، درمان بر اساس علت شروع می‌شود. دارو‌های ضد درد و پمادها کمک‌کننده خواهند بود، اما مشکل واقعی باید پیدا شود و درمان شود. اگر درد با دارو‌ها، پمادها، استراحت و ورزش سبک از بین نرفت، به احتمال زیاد به سایر دارو‌های قوی‌تر یا فیزیوتراپی نیاز باشد.
در پایان معاینات، اگر پزشک متوجه شود که پوکی استخوان باعث درد می‌شود، مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتأمین D را تجویز می‌کند. به این ترتیب از ترمیم استخوان‌های آسیب دیده در اثر پوکی استخوان حمایت می‌شود.
فیزیوتراپی
در مواردی که نیاز به درمان طولانی مدت باشد، فیزیوتراپی و توانبخشی ممکن است تجویز شوند. توانبخشی و فیزیوتراپی که باید توسط فیزیوتراپیست اعمال شود به مرور زمان باعث تسکین درد می‌شود. تمرینات فیزیوتراپی به بهبود تحرک و کاهش درد کمک می‌کند. تمرینات انجام شده در این درمان باعث می‌شود که درد از بین برود. تمرین ها را می‌توان در خانه با فیزیوتراپ انجام داد. با این حال، می‌توانید به بیمارستان یا مرکز فیزیوتراپی نیز بروید.
فیزیوتراپی اغلب شامل حرکاتی مانند فشردن لگن، بالا بردن مستقیم ساق پا، لولای مفصل ران و تثبیت هسته است. این حرکات به تسکین و پایان دادن به درد در ناحیه لگن کمک می‌کند. با این حال، این حرکات را نباید بدون دقت انجام داد. اقدامات ناخودآگاه می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند. توصیه می‌شود با یک متخصص مشورت کنید.
تزریق استروئید
در صورت لزوم، ممکن است نیاز به تزریق استروئید به ناحیه لگن باشد. دلیل ترجیح این کار، درمان بیماری استخوان و مفاصل است که باعث درد می‌شود. اگر درد ناشی از بورسیت و التهاب باشد از استروئید‌ها استفاده می‌شود. برای تعیین محل تزریق لازم است سونوگرافی انجام شود.
جراحی
گاهی اوقات ممکن است برای از بین بردن اطلاعات نادرست فیزیکی در استخوان‌ها و مفاصل به روش‌های جراحی لگن نیاز باشد. برای دردی که برای مدت طولانی از بین نمی‌رود، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در مواردی مانند درمان شکستگی‌ها و ترک‌هایی که خودبه‌خود بهبود نمی‌یابند، پزشک ممکن است بیمار را به روش‌های جراحی هدایت کند.
همچنین بخوانید: مراقبت‌های بعد از عمل شکستگی لگن
چه چیزی برای لگن درد خوب است؟
اول از همه، مشکل شما می‌تواند ناشی از کشیدگی عضله یا تاندون، آرتروز یا تاندونیت باشد. در این مورد معمولاً می‌توان از مسکن‌های بدون نسخه مانند استأمینوفن استفاده کرد. با این حال، یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن نیز ممکن است به شما تسکین دهد. اما با توجه به عوارض احتمالی، قبل از مصرف دارو باید با پزشک متخصص مشورت شود.
راه دیگر برای تسکین درد این است که چند بار در روز به مدت حدود ۱۵ دقیقه یخ در ناحیه مورد نظر قرار دهید. لازم است تا حد امکان به مفصل آسیب دیده استراحت دهید تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید. گرم نگه داشتن ناحیه دردناک نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. یک حمام یا دوش آب گرم می‌تواند به آماده‌سازی عضلات شما برای تمرینات کششی که می‌تواند درد را کاهش دهد، کمک کند.
اگر آرتریت دارید، تقویت مفصل ران با تمرینات کم ضربه، کشش و تمرینات مقاومتی می‌تواند درد را کاهش دهد. به عنوان مثال، شنا ورزش خوبی برای آرتروز است. فیزیوتراپی همچنین می‌تواند به افزایش دامنه حرکتی شما کمک کند.
هنگامی که آرتروز پیشرفت می‌کند تا حدی که درد شدید می‌شود یا مفصل ران تغییر شکل می‌دهد، ممکن است تعویض کامل مفصل ران (آرتروپلاستی) در نظر گرفته شود. اگر درد شما از بین نمی‌رود یا اگر متوجه تورم، قرمزی یا گرما در اطراف مفصل شدید، حتماً با پزشک مشورت کنید.