در بدن هر فرد تعداد زیادی مفصل، مانند مفصل زانو وجود دارد. این مفاصل گاهی اوقات ملتهب می‌شوند و یا مایع اضافی در آن‌ها ایجاد می‌شود. درمان این مشکل بسیار مهم است، زیرا می‌تواند شرایط سختی را برای افراد ایجاد کند. در این مقاله، به بررسی اصول و مفاهیم مرتبط با آسپیراسیون مفصل، یک روش تشخیصی و درمانی برخی از مشکلات مفصلی، می‌پردازیم. برای آشنایی با مزایا، فواید و کاربردهای آرتروسنتز تا انتهای مقاله را مطالعه کنید.
آرتروسنتز (آسپیراسیون مفصل) چیست؟
آرتروسنتز یا آسپیراسیون مفصل، یک روش درمانی است که به پزشک کمک می‌کند علت تورم و درد مفصل را شناسایی کند و همچنین می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. در این روش، پزشکان از یک سوزن نازک استفاده می‌کنند تا مایع موجود در مفصل آسیب دیده را خارج کنند (آسپیراسیون). پس از آسپیراسیون، پزشک ممکن است داروها را به مفصل تزریق کند که به طور موقت درد و التهاب را کاهش می‌دهند. در این روش، سوزن به صورت دقیق و به‌طور مستقیم به مفصل هدایت می‌شود تا مایع موجود در آن خارج شود و سپس داروها به مفصل تزریق می‌شوند. این روش معمولاً تحت هدایت تصویری، مانند رادیوگرافی یا سونوگرافی، انجام می‌شود تا از درستی موقعیت سوزن، اطمینان حاصل شود.
کاربرد
آرتروسنتز می‌تواند در تشخیص و درمان برخی از بیماری‌های مفصلی مورد استفاده قرار گیرد که عبارت‌اند از:
- التهاب مفصل
- آرتریت روماتوئید
- آرتروز
- ترمیم مفصل پس از آسیب
علت درد مفاصل
مفاصل بخشی از سیستم اسکلتی بدن هستند، آن‌ها محل اتصال دو استخوان هستند. بافت غضروفی در انتهای استخوان‌ها به حرکت و سر خوردن آن‌ها کمک می‌کند. مایع سینوویال مفاصل و غضروف را بالشتک و روان می‌کند. درد، التهاب و تورم مفاصل زمانی رخ می‌دهد که چیزی مایع سینوویال، غضروف یا هر دو را کاهش دهد. شرایطی که باعث درد مفاصل می‌شوند عبارت‌اند از:
- آرتریت، از جمله استئوآرتریت، نقرس و آرتریت پسوریاتیک
- بیماری‌های خود ایمنی، از جمله آرتریت روماتوئید و لوپوس
- عفونت‌های باکتریایی، از جمله بیماری لایم
- بورسیت و تاندونیت
آرتروسنتز (آسپیراسیون مفصلی) چگونه کار می‌کند؟
تجمع مایع در مفاصل (افیوژن) به مفصل فشار وارد می‌کند و مایع اضافی باعث درد و تورم می‌شود. ممکن است خم شدن و حرکت مفصل برای فرد مشکل باشد. دهنده پزشک، ممکن است مایع را تخلیه کرده و نمونه‌ای را به آزمایشگاه بفرستد و آزمایش‌ها می‌توانند علت تجمع مایع را تعیین کنند.
به عنوان یک درمان، آسپیراسیون مفصل تورم و فشار مفاصل را کاهش می‌دهد. پس از این روش، بیمار باید درد کمتری داشته باشد و راحت‌تر حرکت کند. مایع اضافی اغلب برمی گردد و ممکن است دوباره نیاز به آسپیراسیون مفصل وجود داشته باشد. پزشک، معمولاً از این روش در اندام‌های زیر استفاده می‌کنند:
- باسن
- زانو
- مچ پا
- پا
- آرنج
- شانه
- مچ دست
- دست
تزریق مفاصل
پس از آسپیراسیون مفصل، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدها را به مفصل تزریق کند. این داروی ضد التهابی درد، تورم و سفتی را کاهش می‌دهد، همچنین ممکن است احتمال بازگشت مایع اضافی به مفصل را کاهش دهند. تزریق استروئید برای شرایط التهابی مانند آرتریت و تاندونیت بهترین عملکرد را دارد. اثرات درمانی چند ماه طول می‌کشد و در طول یک سال نباید بیش از چهار تزریق در یک مفصل انجام شود. استفاده بیش از حد از استروئید می‌تواند به مفصل آسیب برساند و تاندون‌ها و رباط‌های حمایت کننده را ضعیف کند.
همچنین بخوانید: تاندونیت کلسیفیک: رسوب کلسیم در شانه
تزریق اسید هیالورونیک (ویسکومپلنتیشن)
ویسکومپلنتیشن، نوعی تزریق مفصل است که به طور خاص آرتروز را درمان می‌کند. تحقیقات در مورد اثربخشی این درمان نتایج متفاوتی را نشان می‌دهد. برخی از افراد پس از درمان درد کمتر و بهبود حرکت دارند. اما برخی افراد هیچ تغییری نمی‌بینند. پزشک، اسید هیالورونیک را به مفصل (معمولاً زانو) تزریق می‌کند. این ماده به طور طبیعی در مایع سینوویال اطراف مفاصل وجود دارد. در طی چند هفته یک تا پنج تزریق انجام می‌شود و ممکن است چند هفته طول بکشد تا علائم بهبود یابد. ویسکو مکمل، ممکن است درد را تسکین دهد و تحرک را برای حدود شش ماه بهبود بخشد و می‌شود دوباره این درمان را انجام داد.
روش آرتروسنتز و تزریق مفصل
پزشک از تصاویر سونوگرافی یا اشعه ایکس (فلوروسکوپی) برای راهنمایی مراحل استفاده می‌کند. ابتدا پزشک، پوست را ضد عفونی می‌کند و برای مفاصل کوچکتر، از کرم بی‌حس کننده روی پوست استفاده می‌کند. برای بی‌حس کردن قسمت مفصلی بزرگتر مانند باسن یا شانه‌ها به بی‌حسی موضعی نیاز است.
در طی آرتروسنتز
در طول آسپیراسیون و تزریق مفصل، پزشک اقداماتی انجام می‌دهد که به شرح زیر هستند:
- یک سوزن نازک را به مفصل وارد می‌کند.
- سرنگ خالی را به سوزن متصل می‌کند و مایع را از مفصل خارج می‌کند (آسپیراسیون). ممکن است ارائه دهنده شما به چندین سرنگ برای برداشتن تمام مایع نیاز داشته باشد.
- سرنگ را با مایع اضافی خارج می‌کند و آن را با سرنگ حاوی دارو جایگزین می‌کند.
- از همان سوزن و نقطه ورودی برای تزریق دارو به مفصل استفاده می‌کند.
- بانداژ را روی ناحیه درمان قرار می‌دهد.
پس از انجام آرتروسنتز
بسته به منطقه درمان، اقدامات زیر را باید پیگیری شوند:
- به مدت ۴۸ ساعت هیچ چیز سنگینی بلند نکنید و روی ناحیه تحت درمان قرار نگیرید.
- برای کاهش درد از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) استفاده کنید.
- پزشک از بیمار می‌خواهد که در مورد اثرات فوری و طولانی مدت این روش گزارش دهد. این کار به تشخیص و بهبود روند درمان کمک می‌کند.
فواید
آسپیراسیون مفصل، دارای مزایایی است که در تشخیص و درمان برخی از مشکلات مفصلی می‌تواند مفید باشد. برخی از مزایا و فواید آرتروسنتز عبارتند از:
- تشخیص دقیق: آسپیراسیون مفصل به پزشکان کمک می‌کند تا با بررسی مایع مفصلی، تشخیص دقیق‌تری از وضعیت مفصل و علت تورم و درد مفصل بگذارند. این روش می‌تواند به شناسایی عفونت مفصل، التهاب، ترشحات غیرطبیعی و مشکلات مفصلی دیگر کمک کند.
- درمان علائم: آسپیراسیون مفصل با برداشتن مایع اضافی و احتمالاً التهابی از مفصل، می‌تواند به تسکین علائم مرتبط با مشکلات مفصلی مانند: درد، تورم و سفتی کمک کند. این فرایند می‌تواند به طور موقت تسکین درد و بهبود عملکرد مفصل را نیز فراهم آورد.
- درمان دارویی: پس از آسپیراسیون مفصل، پزشک می‌تواند داروهای مورد نیاز را به مفصل تزریق کند. معمولا داروهایی مانند: استروئیدها، ضدالتهاب‌ها و محلول‌های ضدعفونی استفاده می‌شوند. تزریق داروها به مفصل می‌تواند در کاهش التهاب، درد و بهبود عملکرد مفاصل موثر باشد.
- کم‌تهاجم بودن: آسپیراسیون مفصل به عنوان یک روش کم‌تهاجم درمانی شناخته می‌شود. این روش نیاز به برش‌های بزرگ یا جراحی باز ندارد. با استفاده از سوزن نازک، مایع مفصلی خارج می‌شود و در صورت لزوم داروهایی تزریق می‌شوند. این موضوع معمولاً بهبود زمان بازیابی و کاهش خطرات مربوط به عمل جراحی را به همراه دارد.
- فرایند سریع: آسپیراسیون مفصل، معمولاً یک فرایند سریع است که خارج از بیمارستان نیز انجام می‌شود. این به معنای کاهش هزینه و زمان بستری بیمار می‌باشد.
عوارض احتمالی آرتروسنتز
آسپیراسیون و تزریق مفاصل نسبتاً بی‌خطر هستند. به ندرت، عوارضی ایجاد می‌شوند که عبارت‌اند از:
- واکنش آلرژیک: برخی افراد به داروی بیهوشی یا تزریقی حساسیت دارند. در موارد بسیار نادر، این می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود که خطرناک است.
- عفونت: به ندرت افراد پس از تزریق استروئید دچار عفونت می‌شوند.
- شعله‌ور شدن پس از تزریق: تخمین زده می‌شود که از هر ۵۰ نفر ۱ نفر چندین ساعت پس از تزریق دچار داغی پس از تزریق می‌شوند. این وضعیت باعث تورم و درد مفاصل می‌شود که در عرض چند روز کاهش می‌یابد.
کلام پایانی
آسپیراسیون مفصل می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت التهاب و درد مفاصل را تعیین کند، هنچنین یک روش درمانی نیز است. هنگامی که با تزریق مفصل ترکیب می‌شود، ممکن است علائم موقتی را کاهش دهد. در این مقاله به صورت کامل تمام نکات مربوط به آن را مورد بررسی قرار دادیم.
سوالات متداول
آسپیراسیون و تزریق مفصل می‌تواند به طور موقت التهاب و درد مفاصل را تسکین دهد. درمان‌ها همچنین می‌توانند تحرک را بهبود بخشند.
در شرایطی که علائم و شرایطی مانند: واکنش آلرژیک (مانند بدتر شدن درد یا مشکل در تنفس)، تب، لرز، علائم عفونت (مانند قرمزی، گرما یا تورم در محل درمان)، تشدید درد در محل درمان را تجربه کنید.